หญ้าดอกขาว เดิมที่เป็นพวกวัชพืชข้างทางหรือที่รกร้างทั่วๆ ไป ขึ้นเจริญอยู่ทั่วทุกภาคของประเทศ แต่ปัจจุบันหญ้าดอกขาวจัดเป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณที่สามารถนำมาใช้ในการช่วยให้คนที่ติดบุหรี่เลิกสูบบุหรี่ได้ดี เป็นพืชสมุนไพรที่มีคุณค่าทางเภสัชวิทยาที่ดีมาก
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ หญ้าดอกขาวจัดเป็นพืชล้มลุก ลำต้น สูงประมาณ 1 – 5 ฟุต ลำต้นเป็นเหลี่ยม มีขนเล็กๆ นุ่ม ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับกันมีรูปร่างต่างกันบ้าง เช่น รูปไข่ รูปวงรีแคบ ปลายใบมนหรือแหลม ขอบใบเป็นจักฟันเลื่อย ผิวใบค่อนข้างเรียบ ดอก มีขนาดเล็กกลมเป็นพู่เป็นกระจุกแน่นที่ปลายกิ่ง ดอกมีสีม่วงเข้ม ม่วงอ่อนหรือม่วงอมขาว ผล จัดเป็นพวกผลแห้ง การขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดในการเพาะปลูก
ชื่อวิทยาศาสตร์ เรียกว่า Vernonia cinerea (L.)Less. และจัดอยู่ในวงศ์ Compositae
ชื่ออื่น ๆ เรียกต่างกันไปตามท้องถิ่น เช่น หญ้าหมอน้อย ก้านธูป เสือสามขา หญ้าสามวัน ผ้ำสามวัน
ลักษณะดอกของ หญ้าดอกขาว
สรรพคุณทางเภสัชวิทยา
นายแพทย์ นรา นาควัฒนานุกูล อธิบดีกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ได้กล่าวถึงแนวทางการนำสมุนไพรหญ้าดอกขาวมาใช้เพื่อการอดบุหรี่ว่า หลังจากที่มีการรณรงค์ให้ประชาชนได้ตระหนักถึงพิษภัยของบุหรี่ด้วยกลยุทธ์ต่างๆ การนำสมุนไพรหญ้าดอกขาวมาผลิตเป็นชาสมุนไพรชงดื่มเพื่อลดการอยากสูบบุหรี่
เภสัชกรหญิง ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร หัวหน้าฝ่ายเภสัชกรรม โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ได้กล่าวถึงชื่อของหญ้าดอกขาว มีสรรพคุณที่ช่วยลดความอยากบุหรี่ เป็นพืชสมุนไพรที่ช่วยให้คนที่ติดบุหรี่เลิกบุหรี่ได้แล้วนั้น พืชสมุนไพรดอกหญ้าขาวยังมีสรรพคุณอีกหลายอย่างที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพของคนเรา มีสารออกฤทธิ์ที่สำคัญในการต้านอนุมูลอิสระที่สูง คือ มีสารประเภท ฟีนอลลิก (Phenolic) สารในกลุ่ม คาเทชิน (Catechin) ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ไอโซฟลาโวน (Isoflavone) ฯลฯ
รองศาสตราจารย์ ดร.ภก.ศุภกิจ วงศ์วิวัฒนนุกูลและคณะ จากคณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ทำการวิจัยเปรียบเทียบประสิทธิภาพและคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพ ของการใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาว เปรียบเทียบกับยาหลอกในการเลิกสูบบุหรี่ คือ ชาชงใบหม่อน ในผู้ป่วยที่คลินิกเลิกสูบบุหรี่ ณ สถาบันธัญญารักษ์ จังหวัดปทุมธานี ระหว่างเดือน ตุลาคม 2548 ถึง มิถุนายน 2549 จากการประเมินผลการวิจัย ในสัปดาห์ที่ 12 พบว่า อัตราการเลิกสูบบุหรี่อย่างต่อเนื่องในกลุ่มที่ดื่มชาชงหญ้าดอกขาวอยู่ที่ร้อยละ 43.8 ในขณะที่อัตราการเลิกสูบบุหรี่จากชาชงใบหม่อนอยู่ที่ร้อยละ 21.9 ซึ่งจะเห็นได้ว่าสมุนไพรหญ้าดอกขาวช่วยในการเลิกสูบบุหรี่ได้ดี
นอกจากนี้ คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้รับทุนการวิจัยสนับสนุน จากศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อควบคุมยาสูบ (ศจย.) ได้ทำการทดลองใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาว ในผู้สูบบุหรี่ 50 ราย ร่วมกับการออกกำลังกายเป็นเวลา 2 เดือน พบว่า สามารถลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 62.7 และที่ใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาวติดต่อกันนาน 6 เดือน จะช่วยลดการสูบบุหรี่ลงได้ถึง ร้อยละ 73.3
สารสำคัญที่ทำให้หญ้าดอกขาวช่วยในการเลิกสูบบุหรี่ได้นั้น คือ มีสารไนเตรท ซึ่งมีฤทธิ์ทำให้ประสาทรับรสบริเวณลิ้นรู้สึกชาหรือลิ้นฝาด ทำให้ไม่อยากสูบบุหรี่
ปัจจุบันมีการดำเนินการในโรงพยาบาลของรัฐหลายแห่ง ที่เป็นคลินิกอดบุหรี่แบบการนำผลการวิจัยมาใช้โดยใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาว เช่น โรงพยาบาลท่าแซะ จังหวัดชุมพร โรงพยาบาลอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี เป็นต้น
แพทย์หญิง ดวงรัตน์ เชี่ยวชาญวิทย์ โรงพยาบาลบางกระทุ่ม จังหวัดพิษณุโลก กล่าวว่า ผู้ที่สูบบุหรี่ เมื่อควันบุหรี่เข้าไปในร่างกาย จะไปทำลายอวัยวะที่สำคัญคือปอด เพราะจะกลายเป็นโรคถุงลมโป่งพองเรื้อรัง ต้องใช้ชีวิตที่เหลืออยู่อย่างทรมานมาก เพราะมีอาการหอบจะต้องใช้เครื่องช่วยให้ออกซิเจนช่วยในการหายใจ เวลาจะเดินทางไปไหนก็ลำบาก คุณภาพชีวิตที่เหลืออยู่ทั้งของตัวเองและครอบครัวก็แย่ลงไปด้วย
ทุกวันนี้คลินิกเลิกสูบบุหรี่แต่ละโรงพยาบาลทั้งของรัฐและของเอกชน จะมีเจ้าหน้าที่พยาบาลคอยให้คำแนะนำและให้กำลังใจในการเลิกสูบบุหรี่ ปัจจุบันมีสมุนไพรที่ช่วยให้ลดการสูบบุหรี่ คือ สมุนไพรหญ้าดอกขาว โดยให้คนไข้ดื่มชาสมุนไพรหญ้าดอกขาว ซึ่งจากผลการวิจัยนั้นสามารถลดการสูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 60 และที่สำคัญมากก็คือ ต้องร่วมกับการออกกำลังกายด้วยก็ยิ่งทำให้ลดการสูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 60 – 70
แพทย์หญิง ดวงรัตน์ เชี่ยวชาญวิทย์ ก็ได้นำสมุนไพรหญ้าดอกขาวมาผลิตในรูปแบบชาชงสมุนไพร เพื่อใช้ในคลินิกของโรงพยาบาลบางกระทุ่มด้วยเช่นกัน ปรากฏว่าการรักษาได้ผลดีมาก
ปัจจุบันหญ้าดอกขาวได้รับการบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติพ.ศ. 2555 เรียบร้อยแล้ว ในส่วนยาที่พัฒนาจากสมุนไพรหญ้าดอกขาว ในรูปแบบชาชงสำหรับลดความยากสูบบุหรี่
สุนทร ตรีนันทวัน
ฝ่ายนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ สสวท.
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
ข้อมูลอ้างอิง
1. แพทย์หญิง ดวงรัตน์ เชี่ยวชาญวิทย์. (2557, เมษายน). สมุนไพรหญ้าดอกขาว ตัวช่วยสิงห์อมควัน บอกลาบุหรี่. นิตยสารชีวจิต, 16 (372), 54 – 55.
2.หญ้าดอกขาว สมุนไพรช่วยเลิกบุหรี่ (Online) เข้าถึงได้จาก http://www.abaiherb.com/knowledge/
thaiherb/5739 สืบค้น 02/01/2559
3. หญ้าดอกขาว หมอข้างกาย ทางสบายเลิกบุหรี่ , ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร สถาบันวิจัยสมุนไพร (Online)
เข้าถึงได้จาก http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_herbal/news_detail.php?cat=G&id=141
สืบค้น 02/01/2559
4. หญ้าดอกขาว กับ สมุนไพรเลิกบุหรี่ ไทยรัฐออนไลน์ (Online) เข้าถึงได้จาก http://www.
thairath.co.th/content/474043 สืบค้น 02/01/2559
5. ไม่ทรมานแล้วเวลาเลิก ผลวิจัย สมุนไพรหญ้าดอกขาว ช่วยเลิกบุหรี่ได้จริง (Online) เข้าถึงได้จาก
http://news.mthai.com/hot-news/344841.html สืบค้น 02/01/2559
6. หญ้าดอกขาว ช่วยเลิกบุหรี่ (Online) เข้าถึงได้จาก http://www.gotoknow.org/posrs/508595
สืบค้น 02/01/2559
7. หญ้าดอกขาว ทางเลือกช่วยอดบุหรี่ (Online) เข้าถึงได้จาก http://healthpoka.blogspot.com/2009/
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ เป็นหน่วยงานของรัฐที่ไม่แสวงหากำไร ได้จัดทำเว็บไซต์คลังความรู้ SciMath เพื่อส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยีทุกระดับการศึกษา โดยเน้นการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นหลัก หากท่านพบว่ามีข้อมูลหรือเนื้อหาใด ๆ ที่ละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาปรากฏอยู่ในเว็บไซต์ โปรดแจ้งให้ทราบเพื่อดำเนินการแก้ปัญหาดังกล่าวโดยเร็วที่สุด
The Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST), Ministry of Education, a non-profit organization under the Thai government, developed SciMath as a website that provides educational resources in Science, Mathematics and Technology. IPST invites visitors to use its online resources for personal, educational and other non-commercial purpose. If there are any problems, please contact us immediately.
Copyright © 2018 SCIMATH :: คลังความรู้ SciMath. Terms and Conditions. Privacy. , All Rights Reserved.
อีเมล: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. (ให้บริการในวันและเวลาราชการเท่านั้น)