หญ้าดอกขาว สมุนไพรช่วยสิงห์อมควัน เลิกสูบบุหรี่
หญ้าดอกขาว เดิมที่เป็นพวกวัชพืชข้างทางหรือที่รกร้างทั่วๆ ไป ขึ้นเจริญอยู่ทั่วทุกภาคของประเทศ แต่ปัจจุบันหญ้าดอกขาวจัดเป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณที่สามารถนำมาใช้ในการช่วยให้คนที่ติดบุหรี่เลิกสูบบุหรี่ได้ดี เป็นพืชสมุนไพรที่มีคุณค่าทางเภสัชวิทยาที่ดีมาก
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ หญ้าดอกขาวจัดเป็นพืชล้มลุก ลำต้น สูงประมาณ 1 – 5 ฟุต ลำต้นเป็นเหลี่ยม มีขนเล็กๆ นุ่ม ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับกันมีรูปร่างต่างกันบ้าง เช่น รูปไข่ รูปวงรีแคบ ปลายใบมนหรือแหลม ขอบใบเป็นจักฟันเลื่อย ผิวใบค่อนข้างเรียบ ดอก มีขนาดเล็กกลมเป็นพู่เป็นกระจุกแน่นที่ปลายกิ่ง ดอกมีสีม่วงเข้ม ม่วงอ่อนหรือม่วงอมขาว ผล จัดเป็นพวกผลแห้ง การขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดในการเพาะปลูก
ชื่อวิทยาศาสตร์ เรียกว่า Vernonia cinerea (L.)Less. และจัดอยู่ในวงศ์ Compositae
ชื่ออื่น ๆ เรียกต่างกันไปตามท้องถิ่น เช่น หญ้าหมอน้อย ก้านธูป เสือสามขา หญ้าสามวัน ผ้ำสามวัน
ลักษณะดอกของ หญ้าดอกขาว
สรรพคุณทางเภสัชวิทยา
นายแพทย์ นรา นาควัฒนานุกูล อธิบดีกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ได้กล่าวถึงแนวทางการนำสมุนไพรหญ้าดอกขาวมาใช้เพื่อการอดบุหรี่ว่า หลังจากที่มีการรณรงค์ให้ประชาชนได้ตระหนักถึงพิษภัยของบุหรี่ด้วยกลยุทธ์ต่างๆ การนำสมุนไพรหญ้าดอกขาวมาผลิตเป็นชาสมุนไพรชงดื่มเพื่อลดการอยากสูบบุหรี่
เภสัชกรหญิง ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร หัวหน้าฝ่ายเภสัชกรรม โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ได้กล่าวถึงชื่อของหญ้าดอกขาว มีสรรพคุณที่ช่วยลดความอยากบุหรี่ เป็นพืชสมุนไพรที่ช่วยให้คนที่ติดบุหรี่เลิกบุหรี่ได้แล้วนั้น พืชสมุนไพรดอกหญ้าขาวยังมีสรรพคุณอีกหลายอย่างที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพของคนเรา มีสารออกฤทธิ์ที่สำคัญในการต้านอนุมูลอิสระที่สูง คือ มีสารประเภท ฟีนอลลิก (Phenolic) สารในกลุ่ม คาเทชิน (Catechin) ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ไอโซฟลาโวน (Isoflavone) ฯลฯ
รองศาสตราจารย์ ดร.ภก.ศุภกิจ วงศ์วิวัฒนนุกูลและคณะ จากคณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ทำการวิจัยเปรียบเทียบประสิทธิภาพและคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพ ของการใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาว เปรียบเทียบกับยาหลอกในการเลิกสูบบุหรี่ คือ ชาชงใบหม่อน ในผู้ป่วยที่คลินิกเลิกสูบบุหรี่ ณ สถาบันธัญญารักษ์ จังหวัดปทุมธานี ระหว่างเดือน ตุลาคม 2548 ถึง มิถุนายน 2549 จากการประเมินผลการวิจัย ในสัปดาห์ที่ 12 พบว่า อัตราการเลิกสูบบุหรี่อย่างต่อเนื่องในกลุ่มที่ดื่มชาชงหญ้าดอกขาวอยู่ที่ร้อยละ 43.8 ในขณะที่อัตราการเลิกสูบบุหรี่จากชาชงใบหม่อนอยู่ที่ร้อยละ 21.9 ซึ่งจะเห็นได้ว่าสมุนไพรหญ้าดอกขาวช่วยในการเลิกสูบบุหรี่ได้ดี
นอกจากนี้ คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้รับทุนการวิจัยสนับสนุน จากศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อควบคุมยาสูบ (ศจย.) ได้ทำการทดลองใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาว ในผู้สูบบุหรี่ 50 ราย ร่วมกับการออกกำลังกายเป็นเวลา 2 เดือน พบว่า สามารถลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 62.7 และที่ใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาวติดต่อกันนาน 6 เดือน จะช่วยลดการสูบบุหรี่ลงได้ถึง ร้อยละ 73.3
สารสำคัญที่ทำให้หญ้าดอกขาวช่วยในการเลิกสูบบุหรี่ได้นั้น คือ มีสารไนเตรท ซึ่งมีฤทธิ์ทำให้ประสาทรับรสบริเวณลิ้นรู้สึกชาหรือลิ้นฝาด ทำให้ไม่อยากสูบบุหรี่
ปัจจุบันมีการดำเนินการในโรงพยาบาลของรัฐหลายแห่ง ที่เป็นคลินิกอดบุหรี่แบบการนำผลการวิจัยมาใช้โดยใช้ชาชงสมุนไพรหญ้าดอกขาว เช่น โรงพยาบาลท่าแซะ จังหวัดชุมพร โรงพยาบาลอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี เป็นต้น
แพทย์หญิง ดวงรัตน์ เชี่ยวชาญวิทย์ โรงพยาบาลบางกระทุ่ม จังหวัดพิษณุโลก กล่าวว่า ผู้ที่สูบบุหรี่ เมื่อควันบุหรี่เข้าไปในร่างกาย จะไปทำลายอวัยวะที่สำคัญคือปอด เพราะจะกลายเป็นโรคถุงลมโป่งพองเรื้อรัง ต้องใช้ชีวิตที่เหลืออยู่อย่างทรมานมาก เพราะมีอาการหอบจะต้องใช้เครื่องช่วยให้ออกซิเจนช่วยในการหายใจ เวลาจะเดินทางไปไหนก็ลำบาก คุณภาพชีวิตที่เหลืออยู่ทั้งของตัวเองและครอบครัวก็แย่ลงไปด้วย
ทุกวันนี้คลินิกเลิกสูบบุหรี่แต่ละโรงพยาบาลทั้งของรัฐและของเอกชน จะมีเจ้าหน้าที่พยาบาลคอยให้คำแนะนำและให้กำลังใจในการเลิกสูบบุหรี่ ปัจจุบันมีสมุนไพรที่ช่วยให้ลดการสูบบุหรี่ คือ สมุนไพรหญ้าดอกขาว โดยให้คนไข้ดื่มชาสมุนไพรหญ้าดอกขาว ซึ่งจากผลการวิจัยนั้นสามารถลดการสูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 60 และที่สำคัญมากก็คือ ต้องร่วมกับการออกกำลังกายด้วยก็ยิ่งทำให้ลดการสูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 60 – 70
แพทย์หญิง ดวงรัตน์ เชี่ยวชาญวิทย์ ก็ได้นำสมุนไพรหญ้าดอกขาวมาผลิตในรูปแบบชาชงสมุนไพร เพื่อใช้ในคลินิกของโรงพยาบาลบางกระทุ่มด้วยเช่นกัน ปรากฏว่าการรักษาได้ผลดีมาก
ปัจจุบันหญ้าดอกขาวได้รับการบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติพ.ศ. 2555 เรียบร้อยแล้ว ในส่วนยาที่พัฒนาจากสมุนไพรหญ้าดอกขาว ในรูปแบบชาชงสำหรับลดความยากสูบบุหรี่
สุนทร ตรีนันทวัน
ฝ่ายนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ สสวท.
ข้อมูลอ้างอิง
1. แพทย์หญิง ดวงรัตน์ เชี่ยวชาญวิทย์. (2557, เมษายน). สมุนไพรหญ้าดอกขาว ตัวช่วยสิงห์อมควัน บอกลาบุหรี่. นิตยสารชีวจิต, 16 (372), 54 – 55.
2.หญ้าดอกขาว สมุนไพรช่วยเลิกบุหรี่ (Online) เข้าถึงได้จาก http://www.abaiherb.com/knowledge/
thaiherb/5739 สืบค้น 02/01/2559
3. หญ้าดอกขาว หมอข้างกาย ทางสบายเลิกบุหรี่ , ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร สถาบันวิจัยสมุนไพร (Online)
เข้าถึงได้จาก http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_herbal/news_detail.php?cat=G&id=141
สืบค้น 02/01/2559
4. หญ้าดอกขาว กับ สมุนไพรเลิกบุหรี่ ไทยรัฐออนไลน์ (Online) เข้าถึงได้จาก http://www.
thairath.co.th/content/474043 สืบค้น 02/01/2559
5. ไม่ทรมานแล้วเวลาเลิก ผลวิจัย สมุนไพรหญ้าดอกขาว ช่วยเลิกบุหรี่ได้จริง (Online) เข้าถึงได้จาก
http://news.mthai.com/hot-news/344841.html สืบค้น 02/01/2559
6. หญ้าดอกขาว ช่วยเลิกบุหรี่ (Online) เข้าถึงได้จาก http://www.gotoknow.org/posrs/508595
สืบค้น 02/01/2559
7. หญ้าดอกขาว ทางเลือกช่วยอดบุหรี่ (Online) เข้าถึงได้จาก http://healthpoka.blogspot.com/2009/
-
4805 หญ้าดอกขาว สมุนไพรช่วยสิงห์อมควัน เลิกสูบบุหรี่ /article-science/item/4805-2016-04-04-06-55-34เพิ่มในรายการโปรด
-
คำที่เกี่ยวข้อง