128 / 254
การวัดชีพจรสามารถวัดจากหลอดเลือดเวนได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
ไม่ได้ เนื่องจากความดันเลือดในหลอดเลือดเวนต่ำ�มากมีผลทำ�ให้กล้ามเนื้อของหลอดเลือดเวน
หดตัวและคลายตัวน้อย จึงไม่สามารถวัดชีพจรได้
ถ้าร่างกายได้รับอุบัติเหตุแล้วเสียเลือดมาก การไหลเวียนของเลือดในร่างกายจะเป็นอย่างไร
การไหลเวียนของเลือดจะช้าลง เนื่องจากเลือดที่มีปริมาณน้อยลงส่งผลต่อความดันเลือดลดลง
จากนั้นครูนำ�เข้าสู่บทเรียนเรื่อง ความดันเลือด ซึ่งควรสรุปได้ว่า การที่เลือดไหลไปตาม
หลอดเลือดได้เพราะมีความดันและให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายว่าความดันเลือดในหลอดเลือดต่าง ๆ
เท่ากันหรือไม่ จากนั้นให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับความดันเลือดในหลอดเลือด การวัดความดันเลือด
และค่าความดันเลือด โดยครูใช้รูปที่แสดงค่าความดันเลือดในหลอดเลือดต่าง ๆ ดังรูป 15.10 ใน
หนังสือเรียนและครูอาจสาธิตการวัดความดันเลือดโดยใช้เครื่องมือหรืออาจให้นักเรียนทดลองวัด
ความดันเลือดของเพื่อน
นอกจากนี้ครูอาจเสริมความรู้ให้กับนักเรียนดังนี้
ความดันเลือดสามารถวัดได้จากหลอดเลือดอาร์เทอรีที่ใกล้หัวใจ เช่น บริเวณต้นแขน
ความดันเลือดในหลอดเลือดอาร์เทอรีขนาดต่าง ๆ จะแตกต่างกันขึ้นอยู่กับระยะห่างจากหัวใจ
ขณะนอนความดันเลือดบริเวณส่วนต่าง ๆ ของร่างกายตั้งแต่ศีรษะถึงเท้าจะใกล้เคียงกัน แต่ขณะยืน
ความดันเลือดบริเวณขาจะสูงมากที่สุด บริเวณศีรษะจะน้อยที่สุด เนื่องจากการไหลของเลือดจะไหล
ไปในทิศทางเดียวกับแรงโน้มถ่วงของโลกได้ดีกว่าทิศทางตรงข้ามกับแรงโน้มถ่วงของโลก
ครูให้นักเรียนศึกษาข้อมูลในรูป 15.11 การวัดความดันเลือดและค่าความดันเลือดของมนุษย์
ที่มีอายุและเพศต่างกันและนำ�ข้อมูลความดันซิสโทลิกมาเขียนเป็นกราฟ สุ่มเลือกตัวแทนนำ�กราฟ
มาเสนอหน้าชั้นเรียน และให้ทุกคนร่วมกันอภิปราย โดยใช้คำ�ถามดังนี้
คนที่มีอายุมากขึ้นจะมีความดันเลือดเป็นอย่างไร
ความดันเลือดจะสูงขึ้น
เพศหญิงและเพศชายมีความดันเลือดขณะหัวใจบีบตัวแตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร
ต่างกันในบางช่วงของอายุ วัยหนุ่มสาวเพศชายจะมีความดันเลือดสูงกว่าเพศหญิง และช่วง
อายุ 45 ปีขึ้นไป เพศหญิงจะมีความดันเลือดสูงกว่าเพศชาย
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 15 | ระบบหมุนเวียนเลือดและระบบน้ำ�เหลือง
ชีววิทยา เล่ม 4
116