161 / 254
16.1.1 กลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะ
แนวการจัดการเรียนรู้
ครูอาจใช้คำ�ถามในหนังสือเรียนและคำ�ถามเพิ่มเติมต่างๆ เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนเกิดข้อสงสัย
เกี่ยวกับกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมของร่างกาย เช่น
นอกจากจุลินทรีย์สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทางปากแล้ว นักเรียนคิดว่าจุลินทรีย์สามารถ
เข้าสู่ร่างกายทางใดได้อีกบ้าง
การสัมผัสสารคัดหลั่งต่าง ๆ เช่น น้ำ�มูก น้ำ�ลาย หรือการไอ การจาม การหายใจรดกันใน
สถานที่แออัด จะทำ�ให้จุลินทรีย์เข้าสู่ร่างกายได้หรือไม่ อย่างไร
นักเรียนคิดว่าร่างกายจะมีกลไกที่ทำ�ให้เกิดการตอบสนองโดยการต่อต้านหรือทำ�ลาย
สิ่งแปลกปลอมเหล่านี้เพื่อไม่ให้เกิดอันตรายกับร่างกายได้อย่างไร
คำ�ตอบของนักเรียนอาจมีหลากหลาย นักเรียนควรสรุปได้ว่าจุลินทรีย์อาจเข้าทางช่องเปิด
อื่นนอกจากปาก เช่น หู ตา จมูก ช่องคลอด หรืออาจเข้าสู่ร่างกายผ่านทางผิวหนังเมื่อเกิดบาดแผล
การสัมผัสสารคัดหลั่งก็สามารถทำ�ให้จุลินทรีย์เข้าสู่ร่างกายได้เช่นกัน แต่ร่างกายมีกลไกบางอย่างที่
ทำ�ให้จุลินทรีย์ที่อาจเป็นอันตรายเหล่านั้นไม่สามารถสร้างความเสียหายกับร่างกายได้ จากนั้นครูให้
นักเรียนทำ�กิจกรรม 16.1 เพื่อให้นักเรียน สืบค้นข้อมูล สรุป และนำ�เสนอเกี่ยวกับกลไกของร่างกายที่
ต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าสู่เนื้อเยื่อของร่างกาย ผ่านทางผิวหนัง หรือช่องเปิดต่าง ๆ
จุดประสงค์
สืบค้นข้อมูล อธิบายและนำ�เสนอกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าสู่
เนื้อเยื่อของร่างกาย
เวลาที่ใช้
(โดยประมาณ)
30 นาที
แนวการจัดกิจกรรม
ครูอาจให้นักเรียนจับคู่หรือแบ่งกลุ่ม สืบค้นข้อมูล และสรุปกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลาย
สิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าสู่เนื้อเยื่อของร่างกาย แล้วให้นำ�เสนอผลงานการสืบค้นในรูปแบบของ
แผนภาพหรือ infographic
กิจกรรม 16.1 กลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าสู่เนื้อเยื่อของร่างกาย
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 16 | ระบบภูมิคุ้มกัน
ชีววิทยา เล่ม 4
149