204 / 254
ครูเชื่อมโยงถึงการลำ�เลียงสารต่าง ๆ ที่ได้จากกระบวนการเมแทบอลิซึมในร่างกายซึ่งจะถูก
ลำ�เลียงอยู่ในรูปของของเหลว แล้วอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับของเหลวในร่างกาย ดังรูป 17.6 ซึ่งจะเกิด
การแลกเปลี่ยนสารต่าง ๆ ระหว่างของเหลวภายในเซลล์และของเหลวภายนอกเซลล์ตลอดเวลา ทั้งนี้
ของเหลวในร่างกายมนุษย์จะประกอบด้วยน้ำ�เป็นส่วนใหญ่ การได้รับและการสูญเสียน้ำ�ในแต่ละวัน
จึงมีผลต่อปริมาณของเหลวและสารต่าง ๆ ร่างกายจึงต้องมีกลไกในการรักษาดุลยภาพของน้ำ�และ
สารต่าง ๆ ไว้
ครูใช้คำ�ถามเพื่อเชื่อมโยงกับความรู้ที่นักเรียนได้ศึกษามาแล้ว เกี่ยวกับอวัยวะที่ทำ�หน้าที่ในการ
กำ�จัดของเสียของร่างกายมนุษย์และรักษาดุลยภาพของน้ำ�และสารต่าง ๆ เช่น
ไตของมนุษย์มีลักษณะอย่างไร และมีหน้าที่สำ�คัญอะไรบ้าง
นักเรียนควรตอบได้ว่าไตของมนุษย์มีลักษณะคล้ายเมล็ดถั่วแดง ทำ�หน้าที่กำ�จัดของเสียที่เกิด
จากกระบวนการเมแทบอลิซึมในร่างกายโดยเฉพาะของเสียที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ และรักษา
ดุลยภาพของน้ำ�และสารต่าง ๆ รักษาดุลยภาพของกรด-เบสในเลือด รวมทั้งขับสารแปลกปลอม เช่น
ยาบางชนิด วัตถุปรุงแต่งอาหาร จากนั้นครูให้นักเรียนทำ�กิจกรรม 17.1 โครงสร้างของไต
การถ่ายอุจจาระ (defaecation) เป็นส่วนหนึ่งของระบบขับถ่ายหรือไม่ เพราะเหตุใด
ไม่เป็น เพราะการถ่ายอุจจาระ คือ การกำ�จัดกากอาหารที่ย่อยไม่ได้หรือย่อยไม่หมด
ออกจากร่างกายซึ่งเกี่ยวข้องกับระบบย่อยอาหาร ส่วนระบบขับถ่าย คือ การกำ�จัดของเสีย
ที่เกิดจากกระบวนการเมแทบอลิซึมโดยเฉพาะของเสียที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ
ชวนคิด
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 17 | ระบบขับถ่าย
ชีววิทยา เล่ม 4
192