70 / 194
ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับหลักการการผลิตวัคซีน การผลิตเซรุ่ม ประโยชน์ ข้อดีและข้อ
เสียของการฉีดวัคซีนและเซรุ่ม แล้วให้ตอบคำ�ถามตรวจสอบความเข้าใจในหนังสือเรียน
เฉลยตรวจสอบความเข้าใจ
เพราะเหตุใดเมื่อถูกงูกัดจึงต้องจดจำ�ลักษณะของงูที่กัด
เพราะแอนติบอดีในเซรุ่มมีความจำ�เพาะต่อพิษงูแต่ละชนิด ดังนั้นหากทราบชนิด
ของงูจะสามารถให้แอนติบอดีเข้าทำ�ลายพิษงูชนิดนั้นได้อย่างจำ�เพาะเจาะจงและ
ทันท่วงที
การให้วัคซีนและการให้เซรุ่มมีผลต่อร่างกายเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร
การให้วัคซีนและการให้เซรุ่มมีผลต่อร่างกายเหมือนกันคือมีการสร้างภูมิคุ้มกัน แต่
แตกต่างกันตรงที่ระยะเวลาที่สร้างภูมิคุ้มกัน โดยการให้วัคซีนเป็นการให้แอนติเจน
ที่ไม่เป็นพิษต่อร่างกายไปกระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดี ซึ่งจะใช้เวลาในการ
สร้างเซลล์ความจำ�และแอนติบอดีขึ้นมาระยะหนึ่งทั้งนี้เซลล์ความจำ�ที่สร้างขึ้นนี้
จะอยู่ในร่างกายได้ค่อนข้างนานอาจเป็นปีหรือตลอดชีวิต ขณะที่เซรุ่มเป็นการให้
แอนติบอดีที่สร้างจากสัตว์หรือมนุษย์โดยตรงเช่น เซรุ่มพิษงูที่สกัดได้จากเลือดม้า
นำ�ไปให้กับผู้ที่ถูกงูมีพิษกัดซึ่งสามารถรักษาพิษงูได้ทันที แต่แอนติบอดีนี้จะอยู่ใน
ร่างกายได้ในระยะเวลาสั้น ๆ เท่านั้น
ครูให้นักเรียนศึกษาตาราง 2.1 การให้วัคซีนในเด็กไทยปกติเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันก่อเองให้กับร่างกาย
ตั้งแต่แรกเกิดในหนังสือเรียน แล้วตอบคำ�ถามในหนังสือเรียน ดังนี้
นักเรียนเคยได้รับวัคซีนป้องกันโรคใดบ้าง
คำ�ตอบขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของนักเรียน เช่น วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอ วัคซีนป้องกัน
วัณโรค และโดยปกติคนไทยทุกคนตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 12 ปี สามารถขอรับการฉีด
วัคซีนจากสถานพยาบาลของรัฐได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | การรักษาดุลยภาพของร่างกายมนุษย์
56
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ