34 / 284
1.1.2 ชีววิทยาคืออะไร
เพื่อให้นักเรียนเข้าใจความหมายของชีววิทยา ครูอาจถามนักเรียนว่าชีววิทยาคืออะไร ให้
นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง จากนั้นครูควรบอกรากศัพท์ของคำ�ว่า ชีววิทยา (biology) ว่าเป็น
คำ�ที่มาจากภาษากรีก 2 คำ�คือ bios แปลว่าชีวิต และ logos แปลว่า ความคิดและเหตุผล สำ�หรับ
คำ�ภาษาไทยชีววิทยามาจากคำ�ว่า ชีวะ และ วิทยา จากนั้นให้นักเรียนให้ความหมายของคำ�ว่า biology
และชีววิทยาอีกครั้งหนึ่ง ซึ่งนักเรียนควรสรุปได้ว่าชีววิทยาเป็นวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิต ให้นักเรียน
ร่วมกันวิเคราะห์ว่าองค์ประกอบของชีววิทยาควรแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็นความรู้และส่วน
ที่เป็นกระบวนการค้นหาความรู้
จากนั้นครูใช้คำ�ถามนำ�ในหนังสือเรียนถามนักเรียนว่า ขอบข่ายของชีววิทยากล่าวถึงอะไรบ้าง
แล้วให้นักเรียนศึกษารูป 1.5 ในหนังสือเรียน เพื่อให้นักเรียนร่วมกันบอกชื่อแขนงวิชาต่าง ๆ ในสาขา
ชีววิทยา พร้อมทั้งอภิปรายถึงประโยชน์ของชีววิทยาและผู้ที่ใช้วิชาชีววิทยาเป็นพื้นฐานในการประกอบ
อาชีพ แล้วให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อตอบคำ�ถามในหนังสือเรียน ซึ่งมีแนวการตอบดังนี้
มีแขนงวิชาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับวิชาชีววิทยาเพิ่มเติมอีกหรือไม่ ถ้ามีแขนงวิชานั้นคืออะไรบ้าง
ยังมีแขนงวิชาอื่นๆ อีก เช่น
มีนวิทยา (
ichthyology
) ศึกษาเกี่ยวกับปลา
ปักษีวิทยา (
ornithology
) ศึกษาเรื่องนก
วิทยาเห็ดรา (
mycology
) ศึกษาเกี่ยวกับเห็ดและรา
เฮอพีโทโลยี (
herpetology
) ศึกษาเกี่ยวกับสัตว์สะเทินน้ำ�สะเทินบกและสัตว์เลื้อยคลาน
แมมมาโลยี (
mammalogy
) ศึกษาเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำ�นม
ไบรโอโลยี (
bryology
) ศึกษาเกี่ยวกับพวกมอส
เทอริโดโลยี (
pteridology
) ศึกษาเกี่ยวกับเฟิน
สาหร่ายวิทยา (
algology
หรือ
phycology
) ศึกษาเกี่ยวกับสาหร่าย
2. ไวรัสไม่สามารถเพิ่มจำ�นวนได้ด้วยตัวเอง แต่สามารถแพร่พันธุ์เพิ่มจำ�นวนได้เมื่ออยู่
ในเซลล์เจ้าบ้านที่มีชีวิต (living host)
3. ไวรัสไม่มีเมแทบอลิซึมเมื่ออยู่นอกเซลล์เจ้าบ้าน (host cell)
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 1 | การศึกษาชีววิทยา
ชีววิทยา เล่ม 1
22