32 / 284
จากกิจกรรมดังกล่าวนี้จะเห็นได้ว่าสัตว์มีการรักษาดุลยภาพของร่างกาย เช่นเดียวกับในมนุษย์
ซึ่งครูสามารถเชื่อมโยงเกี่ยวกับการรักษาดุลยภาพในสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ได้อีก เช่น พืช โดยให้นักเรียนตอบ
คำ�ถามในหนังสือเรียนดังนี้
พืชมีการรักษาสมดุลของน้ำ�ได้อย่างไร
พืชก็มีการรักษาดุลภาพเช่นเดียวกับในสัตว์และมนุษย์ โดยพืชมีการคายน้ำ�ผ่านทางรูปากใบ
ซึ่งการคายน้ำ�ของพืชจะสัมพันธ์กับการดูดน้ำ�ของพืชผ่านทางราก
มีการจัดระบบ
(organization)
ครูควรให้นักเรียนอภิปรายเกี่ยวกับการจัดระบบในสิ่งมีชีวิต โดยใช้รูป 1.4 เริ่มตั้งแต่ในระดับ
เซลล์ เนื้อเยื่อ อวัยวะ ระบบอวัยวะ และร่างกายสิ่งมีชีวิต
การขยับแผ่นปิดเหงือกของปลาเกี่ยวข้องกับการรักษาดุลยภาพของปลาอย่างไร
ผลจากการทดลองควรนำ�ไปเชื่อมโยงกับการรักษาดุลยภาพ คือ เมื่ออุณหภูมิของสภาพ
แวดล้อมสูง อัตราเมแทบอลิซึมภายในร่างกายของปลาจะเพิ่มสูงขึ้นไปด้วย ปลาจึงต้องการ
ออกซิเจนจากน้ำ�ในปริมาณสูงขึ้น จึงต้องเพิ่มอัตราการหายใจ โดยขยับแผ่นปิดเหงือกให้
น้ำ�ไหลผ่านเหงือกมากขึ้น เพื่อให้ออกซิเจนแพร่เข้าสู่หลอดเลือดฝอยในเหงือกมากขึ้น และ
คาร์บอนไดออกไซด์ที่ร่างกายไม่ต้องการจะแพร่เข้าสู่น้ำ�ได้มากเช่นกัน
ให้นักเรียนศึกษาและทดลองเกี่ยวกับปัจจัยอื่นที่มีผลต่อการรักษาดุลยภาพของปลามาอีก
1 ปัจจัย แล้วนำ�ข้อมูลมาเปรียบเทียบกัน
กิจกรรมนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ ที่นักเรียนออกแบบการทดลอง เช่น
1. ค่าความเป็นกรด-เบส ของน้ำ�
2. ความขุ่นใสของน้ำ�
ลองทำ�ดู
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 1 | การศึกษาชีววิทยา
ชีววิทยา เล่ม 1
20