คู่มือครู รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ ชีววิทยา เล่ม 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

การถอดรหัส

ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลการสังเคราะห์ mRNA จากดีเอ็นเอแม่แบบ จากรูป 4.17 ในหนังสือ

เรียน จากนั้นตั้งคำ�ถามเพื่อให้นักเรียนนำ�ความรู้มาอธิบายขั้นตอนการสังเคราะห์ mRNA ดังนี้

การสังเคราะห์ mRNA มีขั้นตอนอย่างไร

เอนไซม์อาร์เอ็นเอพอลิเมอเรสมีบทบาทอย่างไรในการสังเคราะห์ mRNA

ในการสังเคราะห์ mRNA มีทิศทางจากปลาย 5′ ไปยังปลาย 3′ หรือจากปลาย 3′ ไปยัง

ปลาย 5′

จากการอภิปรายนักเรียนควรสรุปได้ว่า การสังเคราะห์ mRNA นั้น เอนไซม์อาร์เอ็นเอ

พอลิเมอเรสไปจับกับ DNA บริเวณที่จะสังเคราะห์ mRNA แล้ว DNA สองสายจึงคลายเกลียว

แยกออกจากกัน โดยมีสายหนึ่งของ DNA ทำ�หน้าที่เป็นแม่แบบ จากนั้นนิวคลีโอไทด์ที่มีเบสคู่สมกับ

นิวคลีโอไทด์บน DNA แม่แบบจะเข้าไปจับกับสายแม่แบบ โดยนิวคลีโอไทด์บน RNA จะเชื่อมต่อกัน

เป็นสายยาว มีทิศทางจากปลาย 5′ ไปยังปลาย 3′ ซึ่งสลับทิศทางกับสายดีเอ็นเอแม่แบบจนได้เป็น

สาย mRNA จากนั้น mRNA แยกออกจาก DNA ไปยังไรโบโซม

เอนไซม์อาร์เอ็นเอพอลิเมอเรสมีบทบาทในการสังเคราะห์ mRNA คือ ทำ�ให้พอลินิวคลีโอไทด์

2 สายแยกออกจากกัน และเชื่อมนิวคลีโอไทด์ต่อกันเป็นสาย mRNA และทิศทางการสังเคราะห์

mRNA จะสังเคราะห์จากปลาย 5′ ไปยังปลาย 3′ กระบวนการสังเคราะห์mRNA เรียกว่า การถอดรหัส

จากนั้นครูให้นักเรียนเปรียบเทียบกระบวนการสังเคราะห์ดีเอ็นเอและกระบวนการสังเคราะห์

mRNA ซึ่งนักเรียนควรเปรียบเทียบได้ดังนี้

กระบวนการสังเคราะห์ดีเอ็นเอ

กระบวนการสังเคราะห์ mRNA

1. ใช้พอลินิวคลีโอไทด์ทั้ง 2 สายเป็นแม่แบบ

2. ใช้เอนไซม์ดีเอ็นเอพอลิเมอเรส

3. ใช้ดีออกซีไรโบนิวคลีโอไทด์ที่ประกอบด้วย

เบส 4 ชนิด คือ A T C G

4. ผลผลิตได้ DNA สายใหม่ 2 สาย

1. ใช้พอลินิวคลีโอไทด์เพียงสายเดียวเป็นแม่แบบ

2. ใช้เอนไซม์อาร์เอ็นเอพอลิเมอเรส

3. ใช้ไรโบนิวคลีโอไทด์ที่ประกอบด้วยเบส

4 ชนิด คือ A U C G

4. ผลผลิตได้ mRNA สายเดียว

ครูอาจให้ความรู้เพิ่มเติมว่า การสังเคราะห์ rRNAและ tRNAมีขั้นตอนเหมือนกับการสังเคราะห์

mRNA แต่ rRNA และ tRNA ไม่มีการแปลรหัสต่อไป

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 4 | โครโมโซมและสารพันธุกรรม

ชีววิทยา เล่ม 2