36 / 284
จากรูปจะเห็นได้ว่าถ้า 1 รหัสพันธุกรรมประกอบด้วยนิวคลีโอไทด์ 2 โมเลกุลเรียงกันในการ
กำ�หนดรหัสของกรดแอมิโน 1 ชนิด จะจัดเรียงรหัสพันธุกรรมได้ 16 รหัส หรือ 4
2
ซึ่งจะเป็นรหัสของ
กรดแอมิโน 16 ชนิด จึงมีจำ�นวนรหัสไม่เพียงพอสำ�หรับกำ�หนดชนิดกรดแอมิโนซึ่งมี 20 ชนิด
ครูตั้งคำ�ถามให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายดังนี้
ถ้ารหัสพันธุกรรม 1 รหัสประกอบด้วยนิวคลีโอไทด์ 3 โมเลกุลติดกัน จะจัดเรียงให้
แตกต่างกันได้กี่รหัส
จากการอภิปรายนักเรียนควรสรุปได้ว่า 1 รหัสพันธุกรรมประกอบด้วยนิวคลีโอไทด์ 3 โมเลกุล
เรียงกันจะได้ 64 รหัสหรือ 4
3
ซึ่งมีจำ�นวนรหัสพันธุกรรมที่มากเกินพอสำ�หรับกำ�หนดชนิดกรดแอมิโน
ซึ่งมีเพียง 20 ชนิด
ครูให้นักเรียนศึกษาตาราง 4.4 ในหนังสือเรียนที่แสดงรหัสพันธุกรรม 64 รหัส เรียกรหัส
พันธุกรรมที่ประกอบด้วยนิวคลีโอไทด์ 3 โมเลกุลเรียงกันว่า โคดอน จากนั้นตั้งคำ�ถามแล้วให้นักเรียน
วิเคราะห์ เพื่อนำ�ความรู้เกี่ยวกับรหัสพันธุกรรมไปใช้ในกระบวนการสังเคราะห์โปรตีนต่อไปดังนี้
จำ�นวนรหัสพันธุกรรมที่กำ�หนดกรดแอมิโน 20 ชนิด มีเท่าใด
กรดแอมิโนชนิดใดที่กำ�หนดโดยรหัสพันธุกรรม 1 รหัส หรือ 2 หรือ 3 หรือ 4 หรือ 6 รหัส
รหัสใดบ้างที่ไม่กำ�หนดกรดแอมิโน
จากการวิเคราะห์และอภิปราย นักเรียนควรสรุปได้ว่ารหัสพันธุกรรมที่กำ�หนดกรดแอมิโน 20
ชนิด มีเพียง 61 รหัสเท่านั้นที่จะกำ�หนดกรดแอมิโนในกระบวนการสังเคราะห์โปรตีน กรดแอมิโนบาง
ชนิดที่กำ�หนดโดยรหัสพันธุกรรม 1 รหัส ได้แก่ เมไทโอนีน (Met) และทริปโตเฟน (Trp) กรดแอมิโนที่
กำ�หนดโดยรหัสพันธุกรรม 2 รหัส เช่น ฮิสทิดีน (His) กำ�หนดโดย 3 รหัส เช่น ไอโซลิวซีน (Ile) กำ�หนด
โดย 4 รหัส เช่น วาลีน (Val) และกำ�หนดโดย 6 รหัส เช่น ลิวซีน (Leu) ส่วนรหัสพันธุกรรมอีก 3 รหัส
ได้แก่ UAA UAG UGA จะไม่กำ�หนดกรดแอมิโน แต่เป็นรหัสหยุดการสังเคราะห์โปรตีน
การแปลรหัส
ครูอาจตั้งคำ�ถามให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลและอภิปราย เพื่อให้เห็นบทบาทหน้าที่และความสำ�คัญ
ของ DNA และ RNA ในกระบวนการสังเคราะห์โปรตีนได้ดังนี้
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 4 | โครโมโซมและสารพันธุกรรม
ชีววิทยา เล่ม 2
24