179 / 367
การวิเคราะห์ตัวชี้วัด
แนวทางการจัดการเรียนรู้
แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด
ตัวชี้วัด
๑๐. ระบุอวัยวะและบรรยายหน้าที่ของอวัยวะในระบบประสาทส่วนกลาง ในการควบคุมการทำ�งานต่าง ๆ ของร่างกาย
๑๑. ตระหนักถึงความสำ�คัญของระบบประสาท โดยการบอกแนวทางในการดูแลรักษา รวมถึงการป้องกันการกระทบกระเทือนและอันตรายต่อสมองและไขสันหลัง
ด้านความรู้
๑. ระบบประสาทประกอบด้วยระบบประสาท
ส่วนกลาง ได้แก่ สมองและไขสันหลัง และ
ระบบประสาทรอบนอก ได้แก่ เส้นประสาท
ระบบประสาททั้งสองส่วนนี้ทำ�งานร่วมกัน
๒. การทำ�งานของระบบประสาทเกิดขึ้นเมื่อมี
สิ่งเร้ามากระตุ้นหน่วยรับความรู้สึก ทำ�ให้
เกิดกระแสประสาทส่งไปตามเซลล์ประสาท
รับความรู้สึกไปยังระบบประสาทส่วนกลาง
แล้วส่งกระแสประสาทมาตามเซลล์ประสาท
สั่งการ ไปยังหน่วยปฏิบัติงาน เช่น กล้ามเนื้อ
๓. ระบบประสาทเป็นระบบที่มีความซับซ้อน
และมีความสัมพันธ์กับทุกระบบในร่างกาย
ดังนั้นจึงควรป้องกันการเกิดอุบัติเหตุที่
กระทบกระเทือนต่อสมอง หลีกเลี่ยงการใช้
สารเสพติด รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
พักผ่อนให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงภาวะ
เครียด เพื่อดูแลรักษาระบบประสาทให้
ทำ�งานเป็นปกติ
๑. ครูกระตุ้นให้นักเรียนสนใจและตั้งคำ�ถามเกี่ยวกับการทำ�งานของระบบ
ประสาท โดยใช้วิธีการต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการรับรู้และการตอบสนองแบบ
ง่ายๆ เช่น การจับของเย็น การเรียกชื่อ การเล่นเกม การกะพริบตาเมื่อมี
วัตถุเข้าใกล้ตา เพื่อนำ�ไปสู่การสืบค้นข้อมูล
๒. นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับอวัยวะและหน้าที่ของอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับ
การทำ�งานของระบบประสาทจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น เอกสาร รูป
วีดิทัศน์ ภาพเคลื่อนไหว รวบรวมข้อมูล นำ�เสนอผล
๓. นักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อลงข้อสรุปว่าอวัยวะในระบบประสาท
ประกอบด้วย สมอง ไขสันหลัง และเส้นประสาททั่วร่างกาย ซึ่งทำ�หน้าที่
ร่วมกันในการควบคุมการทำ�งานของอวัยวะต่างๆ และการแสดงพฤติกรรม
เพื่อตอบสนองต่อสิ่งเร้าหรือสิ่งที่มากระตุ้นสมองและไขสันหลังเป็น
ศูนย์กลางการควบคุมการทำ�งานทั้งหมด เรียกว่า ระบบประสาทส่วนกลาง
ส่วนเส้นประสาทเป็นระบบประสาทรอบนอก ทำ�หน้าที่รับและส่งข้อมูล
เข้าหรือออกจากสมองหรือไขสันหลัง
๔. ครูกระตุ้นให้นักเรียนสงสัยเกี่ยวกับการตอบสนองของร่างกายเมื่อมีสิ่งมา
กระตุ้น เพื่อนำ�ไปสู่การสังเกตตัวอย่างการตอบสนองของร่างกายต่อสิ่งเร้า
๕. นักเรียนสังเกตการตอบสนองของร่างกายเมื่อถูกเคาะเบาๆ ที่บริเวณหัวเข่า
บันทึึกผลการสังเกต และสืบค้นข้อมูลเพื่ออธิบายการทำ�งานของระบบ
ประสาทที่ทำ�ให้เกิดการตอบสนองต่อสิ่งเร้า
ด้านความรู้
๑. ระบุอวัยวะของระบบประสาท และบรรยายลักษณะ
หน้าที่ของสมองไขสันหลัง และเส้นประสาท
๒. บรรยายการทำ�งานร่วมกันของสมองไขสันหลัง
และเส้นประสาทในการควบคุมการทำ�งานของ
อวัยวะต่าง ๆ รวมถึงการแสดงพฤติกรรมเพื่อ
การตอบสนองต่อสิ่งเร้า
๓. บอกแนวทางในการดูแลรักษาระบบประสาทให้
ทำ�งานเป็นปกติ
169
วิทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒