164 / 194
ความรู้เพิ่มเติมสำ�หรับครู
การเพิ่มขึ้นของขนาดของประชากรสิ่งมีชีวิต
ขนาดของประชากรสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดในระบบนิเวศหนึ่ง ๆ สามารถเกิด
การเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลาทั้งจากการเกิด การตาย และการอพยพ ซึ่งปัจจัยเหล่านี้
ส่งผลต่อการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของขนาดของประชากร โดยประชากรสิ่งมีชีวิตในแต่ละ
บริเวณจะมีรูปแบบการเพิ่มเป็นของตนเอง ประชากรของสิ่งมีชีวิตบางชนิดอาจมีความ
สามารถในการเพิ่มจำ�นวนได้อย่างรวดเร็ว เช่น แบคทีเรียซึ่งสามารถเพิ่มจำ�นวนได้ทุก
20 นาที หรือแมลงซึ่งออกไข่ได้ครั้งละจำ�นวนมาก แต่ในความเป็นจริงนั้นไม่มีประชากร
ใดที่สามารถเพิ่มขนาดได้โดยไม่มีขีดจำ�กัด เนื่องจากทรัพยากรที่มีอยู่จำ�กัดและการ
แก่งแย่งทรัพยากรกันระหว่างสิ่งมีชีวิต ดังกราฟแสดงประชากรพารามีเซียมด้านล่าง
กราฟแสดงประชากรพารามีเซียม
การศึกษาการเพิ่มจำ�นวนพารามีเซียมจากการทดลอง พบว่าพารามีเซียมใน
ช่วงเริ่มต้นยังมีจำ�นวนน้อย ขนาดของประชากรจึงมีการเพิ่มขึ้นอย่างช้า ๆ หลังจากนั้น
ขนาดของประชากรพารามีเซียมจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เนื่องจากปัจจัยต่าง ๆ
ในสภาพแวดล้อม เช่น ปริมาณอาหาร ที่อยู่อาศัย ยังมีเพียงพอ แต่ปัจจัยเหล่านี้ใน
ระบบนิเวศมีความสามารถในการรองรับประชากรได้จำ�กัด ดังนั้นพารามีเซียมจึง
ไม่สามารถเพิ่มจำ�นวนได้อย่างเต็มศักยภาพตลอดเวลา จนเมื่อถึงจุด ๆ หนึ่ง การเพิ่มขนาด
ของประชากรนั้นจะหยุดลง ขนาดของประชากรพารามีเซียมจึงคงที่หรือแทบไม่มี
การเปลี่ยนแปลงอีก
เวลา (วัน)
0 5 10 15
1,000
800
600
400
200
จำ�นวนพารามีเซียม / mL
บทที่ 5 | ชีวิตในสิ่งแวดล้อม
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ
150
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี