29 / 302
8.2 วัฏจักรชีวิตแบบสลับของพืชดอก
จุดประสงค์การเรียนรู้
อธิบายวัฏจักรชีวิตแบบสลับของพืชดอก
แนวการจัดการเรียนรู้
ครูนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยถามนักเรียนเกี่ยวกับวัฏจักรชีวิตของพืชดอกที่เคยเรียนมาแล้วว่า วัฏจักร
ชีวิตของพืชดอกเป็นอย่างไร ซึ่งนักเรียนอาจตอบได้ว่า พืชดอกเมื่อเจริญเติบโตและมีดอก ดอกจะมี
การสืบพันธุ์เปลี่ยนแปลงไปเป็นผล ภายในผลมีเมล็ด เมื่อเมล็ดงอก ต้นอ่อนที่อยู่ภายในเมล็ดจะเจริญ
เติบโตเป็นพืชต้นใหม่ พืชต้นใหม่จะเจริญเติบโตออกดอกเพื่อสืบพันธุ์มีผลต่อไปได้อีกหมุนเวียนต่อ
เนื่องเป็นวัฏจักรชีวิตของพืชดอก
จากนั้นครูให้นักเรียนศึกษารูปที่ 8.9 วัฏจักรชีวิตแบบสลับของพืช แล้วให้ข้อมูลนักเรียนว่า
วัฏจักรชีวิตของพืชทุกกลุ่ม ทั้งพืชดอกและพืชไร้ดอกเป็นวัฏจักรชีวิตแบบสลับ ประกอบด้วย ระยะที่
สร้างสปอร์ เรียกว่า สปอโรไฟต์ และระยะที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์ เรียกว่า แกมีโทไฟต์ โครงสร้างของ
สปอโรไฟต์ประกอบขึ้นจากเซลล์ที่มีจำ�นวนโครโมโซม 2 ชุด หรือเซลล์ที่อยู่ในสภาพดิพลอยด์ (diploid;
2n) ส่วนแกมีโทไฟต์ประกอบขึ้นจากเซลล์ที่มีจำ�นวนโครโมโซม 1 ชุด หรือเซลล์ที่อยู่ในสภาพแฮพลอยด์
(haploid; n) จากนั้นครูเชื่อมโยงเรื่องการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสและไมโทซิส เพื่ออธิบายว่า
สปอร์มาเทอร์เซลล์แบ่งเซลล์แบบไมโอซิสได้สปอร์ซึ่งโครโมโซมลดลงครึ่งหนึ่ง จากนั้นสปอร์จะ
แบ่งเซลล์แบบไมโทซิสเพื่อเจริญและพัฒนาเป็นแกมีโทไฟต์และทำ�หน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์ ต่อมา
จะมีการปฏิสนธิของเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้และเพศเมียได้เป็นไซโกต ซึ่งมีโครโมโซม 2 ชุด
จากนั้นครูอาจถามนักเรียนเกี่ยวกับวัฏจักรชีวิตของพืชดอกที่เคยเรียนมา ดังนี้
โครงสร้างพืชต่าง ๆ ที่พบในวัฏจักรชีวิตของพืชดอก โครงสร้างใดเป็นสปอโรไฟต์และ
โครงสร้างใดเป็นแกมีโทไฟต์
นักเรียนเคยเห็นแกมีโทไฟต์เพศผู้และแกมีโทไฟต์เพศเมียของพืชดอกหรือไม่ อย่างไร
นักเรียนอาจจะตอบได้หรือไม่ได้ขึ้นอยู่กับความรู้เดิม ครูให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ต้นไม้ที่เห็นนั้นคือ
สปอโรไฟต์ ส่วนแกมีโทไฟต์เพศผู้และแกมีโทไฟต์เพศเมียนักเรียนอาจจะไม่เคยเห็น เนื่องจากมีขนาด
เล็กและอยู่ภายในดอก จากนั้นครูให้นักเรียนศึกษารูปที่ 8.10 วัฏจักรชีวิตของเฟิร์นและพืชดอก โดย
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 8 | การสืบพันธุ์ของพืชดอก
ชีววิทยา เล่ม 3
17