63 / 194
นักเรียนควรอธิบายได้ว่าการอักเสบเกิดขึ้นได้เพราะร่างกายมีการตอบสนองต่อเชื้อโรคหรือ
สิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะ โดยจะมีอาการบวม แดง อุณหภูมิสูงกว่าปกติ และรู้สึกเจ็บปวด ซึ่ง
กระบวนการอักเสบนี้เกิดขึ้นโดยการทำ�งานของเซลล์เม็ดเลือดขาวกลุ่มฟาโกไซต์ เช่น นิวโทรฟิล และ
โมโนโซต์ที่เข้ากินเชื้อโรคและเนื้อเยื่อส่วนที่เสียหายโดยวิธีฟาโกไซโทซิส จนสุดท้ายเซลล์เม็ดเลือดขาว
ที่ตายแล้วจะรวมตัวกันเป็นหนองและถูกกำ�จัดออกทางบาดแผล
ความรู้เพิ่มเติมสำ�หรับครู
ลักษณะและหน้าที่ของเซลล์เม็ดเลือดขาวในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำ�นม
เซลล์เม็ดเลือดขาวในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำ�นมแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ตามลักษณะรูปร่าง
ของนิวเคลียสและแกรนูลพิเศษ (specific granule) ในไซโทพลาซึม ได้แก่ แกรนูโลไซต์
(granulocyte) และอะแกรนูโลไซต์ (agranulocyte)
1.แกรนูโลไซต์
เป็นเซลล์ที่มีนิวเคลียสเป็นพู (lobe) จำ�นวนมากกว่า 1 พู นิวเคลียสมี
รูปร่างหลายแบบ พบแกรนูลพิเศษซึ่งมีขนาดใหญ่ในไซโทพลาซึม และยังมีแกรนูลชนิดอื่นๆ
อีก เช่น ไลโซโซมแกรนูล (lysosomal granule) แกรนูโลไซต์แบ่งออกเป็น 3 ชนิดตามลักษณะ
การติดสีย้อมของแกรนูลพิเศษ ได้แก่
1.1 นิวโทรฟิล (neutrophil) เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีจำ�นวนมากที่สุดในเลือด
มีประมาณร้อยละ 60-70 ของเซลล์เม็ดเลือดขาวทั้งหมด มีรูปร่างกลม นิวเคลียสมี 2-5 พู
โดยทั่วไปมี 3 พู แกรนูลพิเศษมีขนาดเล็กมาก ย้อมติดสีทั้งสีที่เป็นกรดและสีที่เป็นเบส คือ
ชมพูถึงม่วง หน้าที่หลักของนิวโทรฟิล คือ ทำ�ลายแอนติเจนที่รวมกับแอนติบอดี
1.2 อิโอซิโนฟิล (eosinophil) พบในเลือดประมาณร้อยละ 1-4 ของเซลล์เม็ดเลือดขาว
นิวเคลียสส่วนใหญ่มี 2 พู ประกอบด้วยแกรนูลพิเศษที่มีขนาดใหญ่ รูปรี ย้อมติดสีส้ม-แดง
ของสีที่เป็นกรด หน้าที่หลักของอิโอซิโนฟิล คือ การต่อต้านและทำ�ลายปรสิตขนาดใหญ่
1.3 เบโซฟิล (basophil) มีจำ�นวนน้อยกว่าร้อยละ 1 ของเซลล์เม็ดเลือดขาว นิวเคลียส
มี 2 พู แต่เห็นไม่ชัดเจน แกรนูลพิเศษมีขนาดใหญ่กว่าที่พบในอิโอซิโนฟิลแต่มีจำ�นวนน้อย
กว่า มีรูปร่างกลมหรือรีติดสีม่วงเข้ม เซลล์เม็ดเลือดขาวเบโซฟิลสามารถสร้างและหลั่งฮิสตา
มีนตอบสนองต่อแอนติบอดีได้ ทำ�ให้เกิดอาการแพ้ได้เช่นเดียวกับเซลล์แมสต์
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | การรักษาดุลยภาพของร่างกายมนุษย์
49
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ