คู่มือครู รายวิชาาพื้นฐาน วิทยาศาสตร์ชีวภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

2. อะแกรนูโลไซต์

เป็นเซลล์ที่มีนิวเคลียส 1 พู รูปร่างกลมหรือรูปไต ไม่มีแกรนูลพิเศษ

พบแกรนูลอื่น ๆ ในไซโทพลาซึม แบ่งออกเป็น 2 ชนิด

2.1 ลิมโฟไซต์ พบจำ�นวนมากรองจากนิวโทรฟิล ประมาณร้อยละ 20-50 ของเซลล์

เม็ดเลือดขาว เป็นเซลล์ที่มีขนาดเล็กที่สุด รูปร่างกลม นิวเคลียสรูปกลมเกือบเต็มเซลล์

มีโครมาทินแน่นทึบจึงย้อมติดสีเข้ม ไซโทพลาซึมติดสีจาง ลิมโฟไซต์แบ่งออกเป็น 2 ชนิด

ตามแหล่งที่พัฒนาลิมโฟไซต์นั้น ได้แก่ ลิมโฟไซต์ชนิดบี และลิมโฟไซต์ชนิดที

2.2 โมโนไซต์ พบประมาณร้อยละ 2-6 ของเซลล์เม็ดเลือดขาว เซลล์รูปร่างกลม มีขนาด

ใหญ่ นิวเคลียสรูปไข่ รูปเกือกม้า หรือรูปไต อยู่ค่อนไปทางด้านหนึ่งของเซลล์ โครมาทินไม่อัด

กันแน่น นิวเคลียสจึงติดสีจางกว่าของลิมโฟไซต์ ในไซโทพลาซึมมีไลโซโซมแกรนูล

เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมแบบผิวขรุขระ (RER) และพอลิไรโบโซมจำ�นวนน้อย ไมโทคอนเดรีย

ขนาดเล็กจำ�นวนมาก เมื่อโมโนไซต์ออกจากหลอดเลือดฝอยไปยังเนื้อเยื่อเกี่ยวพันจะเปลี่ยน

ไปเป็นแมโครฟาจ

จากนั้นครูให้นักเรียนอธิบายและเขียนแผนผังสรุปกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบ

ไม่จำ�เพาะ

ตัวอย่างแผนผัง

กลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะ

ผิวหนัง

เป็น

หลั่ง

มี

ทำ�หน้าที่

ช่องปาก

กระเพาะอาหาร

ต่อมต่างๆ

ทางเดินหายใจ

เซลล์เม็ดเลือดขาว

แนวขวางกั้น

น้ำ�ลาย

กรดไฮโดรคลอริก

เหงื่อ น้ำ�มัน น้ำ�มูก น้ำ�ตา

เมือกและซิเลีย

เซลล์กลุ่มฟาโกไซต์

ป้องกันสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกาย

ดักจับหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอม

ดักจับสิ่งแปลกปลอม

กินหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอม

ที่เข้าสู่ร่างกาย

ทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมที่ปนมา

กับอาหาร

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 2 | การรักษาดุลยภาพของร่างกายมนุษย์

วิทยาศาสตร์ชีวภาพ