144 / 284
2.4.3 เมแทบอลิซึม
ครูให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยอาจใช้คำ�ถามดังนี้
นักเรียนคิดว่าสิ่งมีชีวิตมีวิธีการในการได้พลังงานเพื่อใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ อย่างไรบ้าง
สิ่งมีชีวิตต้องการพลังงานเพื่อใช้ในกิจกรรมใดของเซลล์บ้าง
จากการอภิปรายนักเรียนควรสรุปเกี่ยวกับการได้มาซึ่งพลังงานในสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ โดยอาจแบ่ง
กลุ่มของสิ่งมีชีวิตได้เป็นกลุ่มที่สร้างอาหารเองได้ และกลุ่มที่สร้างอาหารเองไม่ได้ ซึ่งพลังงานที่ได้จาก
ปฏิกิริยาการสลายสารอาหารจะถูกนำ�มาใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ ภายในเซลล์ เช่น การสร้างสารอินทรีย์
การลำ�เลียงสารบางประเภท เป็นต้น จากนั้นครูให้นิยามของคำ�ว่าเมแทบอลิซึม แคแทบอลิซึม และ
แอแนบอลิซึม โดยใช้รูป 2.48 และอาจให้นักเรียนยกตัวอย่างแคแทบอลิซึม และแอแนบอลิซึม ซึ่ง
ปฏิกิริยาที่นักเรียนยกตัวอย่างอาจเป็น ดังนี้
เพราะเหตุใดจึงไม่ควรใช้ผงซักฟอกนี้ในการซักเสื้อผ้าที่ทำ�มาจากผ้าไหม
เพราะผ้าไหมทำ�มาจากเส้นไหมที่เป็นเส้นใยโปรตีนธรรมชาติ ซึ่งสามารถถูกย่อยได้
ด้วยโปรตีเอส ดังนั้นหากใช้ผงซักฟอกที่มีเอนไซม์นี้ในการซักเสื้อผ้าที่ทำ�มาจากผ้าไหม
อาจทำ�ให้เสื้อผ้าเสียหายได้
2. ครูให้นักเรียนอภิปรายถึงประโยชน์ของการนำ�เอนไซม์ไปใช้ในอุตสาหกรรม โดยการ
อภิปรายของนักเรียนอาจมีได้หลากหลาย ซึ่งอาจสรุปในแนวทางว่าการใช้เอนไซม์มี
ความจำ�เพาะต่อสารตั้งต้นทำ�ให้ได้สารผลิตภัณฑ์ตามที่ต้องการ และการเกิดปฏิกิริยาจะ
เป็นสภาวะที่ไม่รุนแรง ทำ�ให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม จากนั้นครูอาจให้ไปสืบค้นข้อมูลและ
นำ�เสนอเกี่ยวกับตัวอย่างการนำ�เอนไซม์ไปใช้ในอุตสาหกรรมอื่น ๆ เช่น อาหารและ
เครื่องดื่ม ยา เครื่องนุ่งห่ม สิ่งทอ เยื่อกระดาษ เชื้อเพลิง เป็นต้น
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | เคมีที่เป็นพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต
ชีววิทยา เล่ม 1
132