21 / 284
นักวิทยาศาสตร์สามารถใช้จำ�นวนโครโมโซมในการระบุสปีชีส์ของสิ่งมีชีวิตได้หรือไม่
เพราะเหตุใด
จำ�นวนโครโมโซมไม่สามารถใช้ระบุสปีชีส์ของสิ่งมีชีวิตได้ เพราะสิ่งมีชีวิตต่างสปีชีส์กันอาจมี
จำ�นวนโครโมโซมเท่ากันได้ เช่นสนมะเขือเทศ และข้าว มีจำ�นวนโครโมโซม 24 โครโมโซมเท่ากัน
ตัวอย่างสิ่งมีชีวิตในตาราง 4.1 มีจำ�นวนโครโมโซมที่เป็นเลขคู่เพราะเหตุใด
ข้อมูลในตารางเป็นจำ�นวนโครโมโซมในเซลล์ร่างกายของสิ่งมีชีวิตที่เป็นดิพลอยด์ (2n) สิ่งมีชีวิต
ที่มีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ ได้รับโครโมโซมชุดหนึ่งมาจากพ่อและอีกชุดหนึ่งมาจากแม่
จำ�นวนโครโมโซมจึงเป็นเลขคู่เสมอ
จากนั้นครูอาจชี้แจงเพิ่มเติมเพื่อขยายความรู้ให้แก่นักเรียนว่า สิ่งมีชีวิตแต่ละสปีชีส์จะมีจำ�นวน
โครโมโซมที่แน่นอน และโครโมโซมแต่ละแท่งจะมีขนาดและรูปร่างคงที่
4.1.2 ส่วนประกอบของโครโมโซม
ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับส่วนประกอบของโครโมโซม แล้วศึกษาส่วนประกอบของ
โครโมโซมของยูแคริโอตจากรูป 4.3 ในหนังสือเรียน ครูตั้งคำ�ถามเพื่อให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย โดย
มีแนวคำ�ถามดังนี้
โครโมโซมของยูแคริโอตมีส่วนประกอบอะไรบ้าง
นิวคลีโอโซมคืออะไร
จากการสืบค้นข้อมูลและการอภิปราย นักเรียนควรสรุปได้ว่า โครโมโซมของยูแคริโอตประกอบ
ด้วย DNA 1 ใน 3 และอีก 2 ใน 3 เป็นโปรตีน ได้แก่ ฮิสโทนและนอนฮิสโทนโปรตีน
นิวคลีโอโซมเป็นโครงสร้างของโครโมโซมของยูแคริโอต ประกอบด้วยฮิสโทน 8 โมเลกุล มี DNA
ยาวประมาณ 150 คู่เบสพันรอบเป็นเกลียว แต่ละนิวคลีโอโซมเชื่อมกันด้วย DNA ความยาวประมาณ
50 คู่เบส โครโมโซมของยูแคริโอตจะมีลักษณะเป็นแท่ง แต่โครโมโซมของโพรแคริโอตจะมีลักษณะ
เป็นวงและมีขนาดเล็ก
จากนั้นครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลในตาราง 4.2 เกี่ยวกับขนาดของจีโนม จำ�นวนโครโมโซม และ
จำ�นวนยีนโดยประมาณของสิ่งมีชีวิตสปีชีส์ต่าง ๆ ซึ่งสรุปได้ว่า สิ่งมีชีวิตแต่ละสปีชีส์มีขนาดของจีโนม
แตกต่างกัน สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว เช่น ยีสต์และแบคทีเรียจะมีขนาดของจีโนมค่อนข้างเล็ก และให้
นักเรียนตอบคำ�ถามท้ายตาราง ซึ่งมีแนวการตอบดังนี้
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 4 | โครโมโซมและสารพันธุกรรม
ชีววิทยา เล่ม 2
9