265 / 367
การวิเคราะห์ตัวชี้วัด
แนวทางการจัดการเรียนรู้
แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด
ตัวชี้วัด
๘. อธิบายปัจจัยและกระบวนการเกิดแหล่งน้ำ�ผิวดินและแหล่งน้ำ�ใต้ดิน จากแบบจำ�ลอง
ด้านความรู้
แหล่งน้ำ�ผิวดินเกิดจากฝนและหิมะที่ตกลงบน
ผิวโลกและไหลจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำ�ด้วยแรงโน้ม
ถ่วงของโลก การไหลของน้ำ�ทำ�ให้ผิวโลกเกิดการ
กัดเซาะเป็นร่องน้ำ� เช่น ลำ�ธาร คลอง และแม่น้ำ�
ซึ่งร่องน้ำ�จะมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกัน ขึ้น
อยู่กับปริมาณน้ำ�ที่ไหล ระยะเวลาในการกัดเซาะ
ชนิดดินและหิน และลักษณะภูมิประเทศ เช่น
ความลาดชัน ความสูงต่ำ�ของพื้นที่ เมื่อน้ำ�ไหล
ไปยังบริเวณที่เป็นแอ่งจะเกิดการสะสมตัวเป็น
แหล่งน้ำ� เช่น บึง ทะเลสาบ ทะเล และมหาสมุทร
ด้านทักษะ
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
๑. ทักษะการสังเกต โดยการสังเกตและเปรียบ
เทียบความแตกต่างของลักษณะแหล่งน้ำ�
แต่ละแหล่ง
๒. ทักษะการจัดกระทำ�และสื่อความหมาย
ข้อมูล โดยนำ�ข้อมูลที่ได้จากการสืบค้นมา
จัดกระทำ�และนำ�เสนอกระบวนการเกิด
แหล่งน้ำ�ผิวดินและปัจจัยที่ส่งผลทำ�ให้
แหล่งน้ำ�ผิวดินมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกัน
ด้านความรู้
๑. อธิบายกระบวนการเกิดแหล่งน้ำ�ผิวดิน
๒. อธิบายปัจจัยที่ส่งผลต่อแหล่งน้ำ�ผิวดิน
ด้านทักษะ
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
๑. ประเมินทักษะสังเกต จากการสังเกตความแตกต่าง
ของลักษณะแหล่งน้ำ� ตามความเป็นจริงโดยไม่เพิ่ม
ความคิดเห็นส่วนตัว
๒. ประเมินทักษะการจัดกระทำ�และสื่อความหมาย
ข้อมูล จากการนำ�ข้อมูลที่ได้จากการสืบค้นเกี่ยวกับ
กระบวนการเกิดแหล่งน้ำ�ผิวดินและปัจจัยที่ส่งผล
ทำ�ให้แหล่งน้ำ�ผิวดินมีขนาดและรูปร่างแตกต่าง
กันมาจัดกระทำ�และนำ�เสนอ ได้อย่างถูกต้องและ
๑. ครูกระตุ้นให้นักเรียนเกิดข้อสงสัยและตั้งคำ�ถามเกี่ยวกับลักษณะแหล่งน้ำ�
ผิวดิน โดยอาจใช้สถานการณ์ หรือคำ�ถาม หรือสื่อต่าง ๆ เช่น รูปภาพ
วีดิทัศน์ ภาพเคลื่อนไหว เพื่อนำ�ไปสู่การสังเกตลักษณะแหล่งน้ำ�ผิวดิน
๒. นักเรียนสังเกตความแตกต่างของลักษณะแหล่งน้ำ�ผิวดิน จากวีดิทัศน์ และ
ร่วมกันอภิปรายเพื่อลงข้อสรุปว่าแหล่งน้ำ�ผิวดินมีลักษณะแตกต่างกัน เช่น
- น้ำ�ตก มีลักษณะเป็นแหล่งน้ำ�ที่มีความลาดชัน ส่วนใหญ่อยู่บนพื้นที่สูง
ชัน
- แม่น้ำ� มีลักษณะเป็นแหล่งน้ำ�จืดที่มีความกว้าง และไหลเป็นทางยาว
- บึง มีลักษณะเป็นพื้นที่ลุ่มต่ำ�ที่มีน้ำ�ท่วมขังอยู่
- ทะเลสาบ มีลักษณะเป็นพื้นน้ำ�ที่ล้อมรอบด้วยพื้นดิน มักเกิดขึ้น
ในบริเวณแอ่งแผ่นดินหรือบริเวณน้ำ�ขังที่ไม่มีทางไหลออกจากแอ่ง
โดยตรง
- ทะเล เป็นแหล่งน้ำ�เค็มที่กว้างใหญ่ มีแผ่นดินหรือหมู่เกาะกั้นเป็นแนว
แต่มีขนาดเล็กกว่ามหาสมุทร
๓. ครูกระตุ้นให้นักเรียนเกิดข้อสงสัยและตั้งคำ�ถามเกี่ยวกับกระบวนการ
เกิดแหล่งน้ำ�ผิวดิน และปัจจัยที่ทำ�ให้เกิดแหล่งน้ำ�ผิวดินที่มีขนาดรูปร่าง
แตกต่างกันออกไป เพื่อนำ�ไปสู่การสืบค้นข้อมูลจากอินเทอร์เน็ต และ
แหล่งเรียนรู้อื่นๆ ที่น่าเชื่อถือได้
๔. นักเรียนรวบรวมข้อมูล นำ�เสนอ จัดกระทำ�ในรูปแบบที่เข้าใจง่าย และร่วม
กันอภิปรายเพื่อลงข้อสรุปว่า แหล่งน้ำ�ผิวดินเกิดจากฝนหรือหิมะที่ตกลง
บนพื้นโลกและไหลจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำ�ด้วยแรงโน้มถ่วงของโลก การไหลของ
น้ำ�ทำ�ให้ผิวโลกเกิดการกัดเซาะเป็นร่องน้ำ� เช่น ลำ�ธาร คลอง และแม่น้ำ�
255
วิทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒