134 / 302
ด้านความรู้
- กลไกการลำ�เลียงน้ำ�จากดินเข้าสู่ราก และการลำ�เลียงไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช จากการ
อธิบาย การอภิปราย การตอบคำ�ถามตรวจสอบความเข้าใจ และการทำ�แบบฝึกหัด
ด้านทักษะ
- การสังเกต จากการอธิบาย การอภิปราย และการทำ�แบบฝึกหัด
ด้านจิตวิทยาศาสตร์
- การใช้วิจารณญาณ จากการอภิปรายและพฤติกรรมในการตอบคำ�ถามในชั้นเรียน
แนวการวัดและประเมินผล
นักเรียนควรตอบได้ว่ากัตเตชัน คือ ปรากฏการณ์ที่พืชสูญเสียน้ำ�ในรูปของหยดน้ำ�ผ่านทาง
รูหยาดน้ำ� เกิดในภาวะที่พืชไม่เกิดการคายน้ำ�เนื่องจากความชื้นสัมพัทธ์ในบรรยากาศสูงมากหรือ
ปากใบปิด และน้ำ�ในดินเคลื่อนที่เข้าสู่รากจนความดันรากมีมากพอ น้ำ�จะเคลื่อนที่ออกมาทาง
โครงสร้างพิเศษที่เรียกว่า รูหยาดน้ำ� ซึ่งอยู่ปลายสุดของไซเล็มบริเวณขอบใบหรือปลายใบ โดยครูอาจ
นำ�รูปรูหยาดน้ำ�จากอินเทอร์เน็ตมาให้นักเรียนศึกษาเพื่อประกอบการอธิบาย จากนั้นครูให้นักเรียน
ตอบคำ�ถามในหนังสือเรียนซึ่งมีแนวการตอบดังนี้
การคายน้ำ�และกัตเตชันเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร
เหมือนกัน โดยเป็นการสูญเสียน้ำ�ของพืช แต่แตกต่างกันในรูปของน้ำ�และตำ�แหน่งที่สูญเสียน้ำ�
โดยการคายน้ำ�พืชจะสูญเสียน้ำ�ในรูปของไอน้ำ� เกิดขึ้นผ่านทางปากใบเป็นหลัก ในขณะที่
กัตเตชันพืชจะสูญเสียน้ำ�ในรูปหยดน้ำ�ผ่านทางรูหยาดน้ำ�
จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของน้ำ�ในไซเล็มว่าน้ำ�จะเคลื่อนที่จาก
รากขึ้นสู่ด้านบนโดยอาศัยการซึมตามรูเล็ก แรงดึงจากการคายน้ำ� และความดันราก โดยร่วมกับแรง
ยึดเหนี่ยวระหว่างโมเลกุลน้ำ�กับผนังท่อของไซเล็มเรียกว่า แรงแอดฮีชัน และแรงยึดเหนี่ยวระหว่าง
โมเลกุลของน้ำ�ด้วยกันเรียกว่า แรงโคฮีชัน จึงสามารถดึงน้ำ�ขึ้นไปในท่อไซเล็มได้เป็นสายไม่ขาดตอน
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 10 | การลำ�เลียงของพืช
ชีววิทยา เล่ม 3
122