คู่มือครู รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ ชีววิทยา เล่ม 3 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

132 / 302

รูปการเคลื่อนที่ของน้ำ�สีขึ้นสู่ดอก
รูปการซึมตามรูเล็ก
นักเรียนควรตอบได้ว่า เกิดจากการที่น้ำ�สี
เคลื่อนที่ขึ้นไปตามไซเล็มในก้านดอก ซึ่งเชื่อมต่อ
ไปจนถึงส่วนของดอก และเนื่องจากในก้านดอก
มีวาสคิวลาร์บันเดิลหลายกลุ่มกระจายกันอยู่ใน
ก้านดอก แต่ละกลุ่มอาจต่อเนื่องไปยังกลีบดอกที่
บริเวณต่างกัน สีของกลีบดอกจึงแตกต่างกันขึ้น
อยู่กับว่าไซเล็มที่เชื่อมต่อไปยังกลีบดอกในบริเวณ
นั้นถูกจุ่มอยู่ในน้ำ�สีสีใด
จากนั้นครูใช้คำ�ถามเพื่อนำ�เข้าสู่เนื้อหาว่าการเคลื่อนที่ของน้ำ�จากรากขึ้นไปสู่ส่วนต่างๆ ของ
ลำ�ต้นในทิศทางที่ตรงข้ามกับทิศทางของแรงโน้มถ่วงของโลกนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร นักเรียนอาจตอบ
ว่าเป็นผลจากการคายน้ำ� ครูอธิบายเพิ่มเติมว่า การคายน้ำ�จะทำ�ให้เกิดแรงดึงน้ำ�จากบริเวณใบต่อเนื่อง
ไปจนถึงราก ทำ�ให้น้ำ�เคลื่อนที่ขึ้นสู่ด้านบน นอกจากนี้การลำ�เลียงน้ำ�จากรากสู่ยอดของพืชยังใช้
การซึมตามรูเล็ก และความดันราก ซึ่งนักเรียนจะได้ศึกษาในหัวข้อนี้
การซึมตามรูเล็ก ครูอาจใช้รูปการซึมตามรูเล็กของ
น้ำ�ในหลอดแคปิลลารี หรือใช้หลอดที่มีเส้นผ่านศูนย์กลาง
แตกต่างกันหลายๆ ขนาด มาวางในแก้วที่มีน้ำ�สี แสดงระดับ
น้ำ�ที่แตกต่างกันในแต่ละหลอด เพื่อให้นักเรียนเห็นภาพ
การเคลื่อนที่ของน้ำ�ขึ้นมาตามความสูงของหลอด ซึ่งเป็นผล
จากแรงโคฮีชันและแรงแอดฮีชัน จะเห็นได้ว่าในหลอด
ขนาดเล็กน้ำ�สีจะขึ้นสูงได้มากกว่าหลอดขนาดใหญ่ ดังนั้น
ไซเล็มซึ่งมีเซลล์ที่มีรูปร่างยาวเรียงต่อกันจนคล้ายท่อ
ขนาดเล็ก จึงสามารถลำ�เลียงน้ำ�ขึ้นไปโดยอาศัยการซึมตาม
รูเล็กได้เช่นกัน
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 10 | การลำ�เลียงของพืช ชีววิทยา เล่ม 3 120