143 / 302
ครูอาจใช้คำ�ถามเพิ่มเติมเพื่อตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียน ดังนี้
ถ้าความเข้มข้นของ CO
2
ในใบพืชต่ำ�กว่าในบรรยากาศ การแพร่ของ CO
2
ระหว่างใบพืช
กับบรรยากาศจะเป็นอย่างไร
เมื่อความเข้มข้นของ CO
2
ในใบพืชต่ำ�กว่าในบรรยากาศ ดังนั้น CO
2
จึงแพร่จากอากาศ
ภายนอกเข้าสู่ใบพืช
ในขณะที่พืชมีอัตราการหายใจระดับเซลล์สูงและมีอัตราการสังเคราะห์ด้วยแสงต่ำ� จนทำ�ให้
ความเข้มข้นของ CO
2
ในใบพืชสูงกว่าในบรรยากาศและความเข้มข้นของ O
2
ในใบพืชต่ำ�
กว่าในบรรยากาศ การแลกเปลี่ยนแก๊สระหว่างใบพืชกับบรรยากาศจะเป็นอย่างไร
เมื่อความเข้มข้นของ CO
2
ในใบพืชสูงกว่าในบรรยากาศ การแลกเปลี่ยน CO
2
จะเกิดขึ้น
โดย CO
2
แพร่จากใบพืชออกสู่อากาศภายนอก และในขณะเดียวกันเมื่อความเข้มข้นของ
O
2
ในใบพืชต่ำ�กว่าในบรรยากาศ การแลกเปลี่ยน O
2
จะเกิดขึ้นโดย O
2
แพร่จากอากาศ
ภายนอกเข้าสู่ใบพืช
ครูอาจให้ความรู้เพิ่มเติมว่า พืชบางชนิดจะเปิดปากใบในเวลากลางคืนและมีการแลกเปลี่ยน
แก๊สกับบรรยากาศ ทำ�ให้ได้ CO
2
ซึ่งจำ�เป็นต้องใช้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง แต่เนื่องจากใน
เวลากลางคืนไม่มีแสง พืชเหล่านั้นจึงมีกระบวนการตรึง CO
2
เก็บไว้ในรูปอื่น และในเวลากลางวันที่มี
แสงจึงมีกระบวนการเปลี่ยนสารที่เก็บไว้มาเป็น CO
2
เพื่อใช้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง ทำ�ให้
พืชสามารถสังเคราะห์ด้วยแสงได้แม้ปากใบจะปิด ซึ่งนักเรียนจะได้ศึกษารายละเอียดในเรื่อง
การสังเคราะห์ด้วยแสง
จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการแลกเปลี่ยนแก๊สในพืช ซึ่งนักเรียนควรอธิบาย
ได้ว่าการเปิดปิดของปากใบเป็นกลไกสำ�คัญสำ�หรับการแลกเปลี่ยนแก๊สของพืช โดยในระหว่างที่
ปากใบเปิด พืชจะมีการคายน้ำ�ซึ่งส่งผลให้เกิดแรงดึงจากการคายน้ำ� พืชจำ�เป็นต้องได้รับแก๊สจาก
อากาศมาใช้ในกระบวนการต่าง ๆ ในการดำ�รงชีวิต ครูให้ความรู้เพิ่มเติมแก่นักเรียนว่า พืชยังอาจมี
การแลกเปลี่ยนแก๊สกับอากาศผ่านทางช่องทางอื่นๆ นอกจากปากใบ เช่น ผ่านทางรอยแผลที่เปลือก
ของลำ�ต้นหรือรากหรือผ่านทางเลนทิเซล ดังรูป 10.11 ในหนังสือเรียน จากนั้นครูให้นักเรียนตอบ
คำ�ถามตรวจสอบความเข้าใจในหนังสือเรียน
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 10 | การลำ�เลียงของพืช
ชีววิทยา เล่ม 3
131