198 / 284
ไลโซโซมมีโครงสร้างอย่างไร
ไลโซโซมมีสารใดบรรจุอยู่ภายใน
ไลโซโซมทำ�หน้าที่อะไร
ไลโซโซมมีการทำ�งานอย่างไร
จากการอภิปรายนักเรียนควรอธิบายได้ว่าไลโซโซมเป็นเวสิเคิลที่สร้างมาจากกอลจิคอมเพล็กซ์
มีเยื่อหุ้ม 1 ชั้น ลักษณะเป็นถุงกลม ภายในมีเอนไซม์กลุ่มไฮโดรเลสชนิดต่าง ๆ ไลโซโซมทำ�หน้าที่ย่อย
คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ลิพิด และโมเลกุลต่าง ๆ ที่ได้รับจากนอกเซลล์หรือส่วนประกอบของเซลล์ที่
เซลล์ไม่ต้องการ โดยไลโซโซมที่สร้างจากกอลจิคอมเพล็กซ์มีเอนไซม์ที่ยังไม่ทำ�งาน เมื่อไลโซโซมรวม
กับแวคิวโอล เวสิเคิลหรือออร์แกเนลล์ที่หมดอายุทำ�ให้เอนไซม์เปลี่ยนเป็นรูปที่ทำ�งานได้
ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อตอบคำ�ถามในหนังสือเรียน โดยมีแนวคำ�ตอบดังนี้
เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมแบบผิวขรุขระ และกอลจิคอมเพล็กซ์ เกี่ยวข้องกับการสร้างไลโซโซม
อย่างไร
เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมแบบผิวขรุขระมีไรโบโซมสังเคราะห์โปรตีนแล้วส่งให้กอลจิคอมเพล็กซ์
รวบรวมโปรตีนทำ�ให้เข้มข้นขึ้นแล้วจึงหลุดออกมาเป็นไลโซโซม
แวคิวโอล
ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับแวคิวโอลพร้อมกับศึกษารูป 3.14 ในหนังสือเรียนซึ่งแสดง
แวคิวโอลประเภทต่าง ๆ แล้วให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย โดยมีแนวคำ�ถามดังนี้
แวคิวโอลมีโครงสร้างอย่างไร
แวคิวโอลทำ�หน้าที่อะไร
จากการอภิปรายร่วมกันนักเรียนควรอธิบายได้ว่าแวคิวโอลมีลักษณะเป็นถุง มีเยื่อหุ้ม 1 ชั้น
มีหลายชนิดซึ่งมีรูปร่าง และขนาดแตกต่างกัน แต่ละชนิดทำ�หน้าที่แตกต่างกัน เช่น
- คอนแทร็กไทล์แวคิวโอล (contractile vacuole) ทำ�หน้าที่รักษาดุลยภาพของน้ำ�
- ฟูดแวคิวโอล (food vacuole) ทำ�หน้าที่รับสารที่มาจากภายนอกเซลล์
- แซบแวคิวโอล (sap vacuole) ทำ�หน้าที่เกี่ยวข้องกับความเต่งของเซลล์พืช
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 3 | เซลล์และการทำ�งานของเซลล์
ชีววิทยา เล่ม 1
186