194 / 284
นอกจากนี้การมีส่วนประกอบของลิพิดที่มีความเหลวทำ�ให้เยื่อหุ้มเซลล์สามารถหลุดออกและ
เชื่อมต่อกันได้ จากสมบัตินี้ทำ�ให้เซลล์สามารถลำ�เลียงสารขนาดใหญ่เข้าและออกจากเซลล์ ซึ่งจะได้
เรียนในหัวข้อการลำ�เลียงสารเข้าและออกจากเซลล์เช่นกัน
ผนังเซลล์
ครูใช้รูป 3.5 ในหนังสือเรียนซึ่งแสดงโครงสร้างพื้นฐานของเซลล์สัตว์และเซลล์พืชและชี้ให้เห็น
ว่าเซลล์พืชมีผนังเซลล์หุ้มด้านนอกของเยื่อหุ้มเซลล์ซึ่งในเซลล์สัตว์ไม่มีผนังเซลล์นี้ และอาจใช้ภาพ
ของสาหร่าย แบคทีเรีย และฟังไจ เพื่อประกอบการอธิบายเพิ่มเติมว่านอกจากเซลล์พืชแล้วยังพบได้
ในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตที่กล่าวมาข้างต้น
จากนั้นครูให้นักเรียนศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับผนังเซลล์และรูป3.9 ในหนังสือเรียนซึ่งเป็นรูปผนังเซลล์
ของพืช แสดงส่วนของพลาสโมเดสมาตาแล้วให้นักเรียนอภิปรายร่วมกัน โดยมีแนวคำ�ถามดังนี้
ผนังเซลล์มีหน้าที่อะไร
ผนังเซลล์พืชประกอบด้วยสารใดเป็นหลัก
เมื่อเซลล์มีอายุมากขึ้นอาจมีสารใดมาสะสมเพิ่ม
พลาสโมเดสมาตา คืออะไร
จากการอภิปรายร่วมกันนักเรียนควรอธิบายได้ว่า ผนังเซลล์มีหน้าที่ทำ�ให้เซลล์คงรูปและเพิ่ม
ความแข็งแรงให้กับเซลล์ โดยผนังเซลล์พืชประกอบด้วยเซลลูโลส และเพกทินเป็นหลัก และเมื่อเซลล์
มีอายุมากขึ้นอาจมี ลิกนิน และซูเบอรินมาสะสมเพิ่ม เซลล์พืชบางชนิดมีคิวทินสะสมที่ผิวของ
ผนังเซลล์ด้านสัมผัสอากาศ และสามารถอธิบายเกี่ยวกับพลาสโมเดสมาตาที่พบในเซลล์พืชได้ว่า
พลาสโมเดสมาตา คือสายไซโทพลาซึมที่เชื่อมต่อระหว่าง 2 เซลล์ที่อยู่ติดกันซึ่งเกิดขึ้นที่บางบริเวณ
ของผนังเซลล์ในช่วงเริ่มต้นของการสร้างผนังเซลล์ เมื่อสร้างเสร็จแล้วจะยังคงอยู่เป็นเส้นทางหนึ่งใน
การลำ�เลียงสารของพืช
3.2.2 ไซโทพลาซึม
ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลไซโทพลาซึมในหนังสือเรียน และครูอาจใช้วีดิทัศน์การไหลเวียนของ
ไซโทพลาซึม (cyclosis) ของเซลล์สาหร่ายหางกระรอกหรือทบทวนเกี่ยวกับภาพวาดเซลล์สาหร่ายหาง
กระรอกที่เขียนแสดงทิศทางการไหลเวียนจากกิจกรรม 3.1 ประกอบการอภิปราย โดยมีแนวคำ�ถามดังนี้
จากวีดิทัศน์หรือภาพส่วนที่เป็นของเหลวไหลเวียนอยู่ภายในเซลล์สาหร่ายหางกระรอกคือ
ส่วนใดของไซโทพลาซึม
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 3 | เซลล์และการทำ�งานของเซลล์
ชีววิทยา เล่ม 1
182