91 / 284
เช่นถ้าพ่อแม่มีจีโนไทป์
Aa
เมื่อสร้างเซลล์สืบพันธุ์แอลลีลจะแยกออกจากกันตามกฎการแยก
ของเมนเดลให้เซลล์สืบพันธุ์ที่มีแอลลีลต่างกัน 2 แบบ คือ
A
และ
a
โดยมีโอกาสเกิด
เท่ากับ 1/2 และถ้า
Aa
ผสมพันธุ์กับ
Aa
โอกาสจะได้ลูกจีโนไทป์ต่าง ๆ จะเท่ากับผลคูณ
ของโอกาสการเกิดยีนในเซลล์สืบพันธุ์ของพ่อและแม่ เช่น โอกาสที่ลูกจะมีจีโนไทป์เป็น
AA
เท่ากับ 1/2 × 1/2 เท่ากับ 1/4
ความรู้เพิ่มเติมสำ�หรับครู
การทดสอบด้วยไคสแควร์ (Chi-Square test)
ในการทดลองบางอย่างผลการทดลองอาจไม่เป็นไปตามทฤษฎีหรือกฎที่เกี่ยวข้อง ถ้าผู้ทดลอง
ต้องการทดสอบว่าผลการทดลองแตกต่างไปจากผลทางทฤษฎีมากน้อยเพียงใด และสามารถ
ยอมรับผลการทดลองได้หรือไม่อาจใช้การทดสอบทางสถิติ เช่น ไคสแควร์
ตัวอย่างเช่น การทดลองผสมพันธุ์ระหว่างพ่อแม่ที่มีจีโนไทป์
Aa
ด้วยกันเอง อัตราส่วน
ทางทฤษฎีควรได้ลูกที่มีอัตราส่วนจีโนไทป์
AA
:
Aa
:
aa
เท่ากับ 1 : 2 : 1 แต่เมื่อทดลองจริง
ผลการทดลองอาจมีค่าคลาดเคลื่อนไปจาก 1 : 2 : 1 ซึ่งจะพิจารณาว่าเป็นค่าที่สามารถยอมรับ
ได้หรือไม่โดยการนำ�ข้อมูลมาหาค่าไคสแควร์ จากสูตรดังนี้
ในกรณีผลการทดลองที่ได้มีลักษณะเพียง 2ลักษณะ (n=2) จะมีค่าระดับความอิสระหรือองศาเสรี
(degree of freedom) เท่ากับ 1 ซึ่งคำ�นวณได้จากสูตร n-1
= ∑
{ }
(
O - E
)
2
E
= ค่าไคสแควร์
O
= ค่าที่ได้จากการทดลอง (observed value)
E
= ค่าที่ได้จากการคาดหวังตามทฤษฎี (expected value)
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 5 | การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
ชีววิทยา เล่ม 2
79