97 / 284
ลักษณะสีดอกของต้นลิ้นมังกรถูกควบคุมด้วยแอลลีลกี่รูปแบบแต่ละแอลลีลควบคุมลักษณะ
สีดอกของต้นลิ้นมังกรอย่างไร
ดอกสีชมพูในรุ่น F
1
เกิดขึ้นได้อย่างไร
เมื่อนำ�ต้นลิ้นมังกรที่มีดอกสีแดงผสมกับต้นที่มีดอกสีขาว รุ่น F
1
และ รุ่น F
2
ที่ได้จะมี
ฟีโนไทป์และจีโนไทป์เป็นอย่างไร
รูปแบบการถ่ายทอดลักษณะสีดอกของต้นลิ้นมังกรเรียกว่าอะไร
จากการสืบค้นข้อมูล นักเรียนควรสรุปได้ว่าลักษณะสีของดอกลิ้นมังกรถูกควบคุมด้วยยีนที่
ควบคุมการสังเคราะห์โปรตีนที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสารสี โดยยีนนี้มีแอลลีล 2 รูปแบบ คือ แอลลีล
C
R
เป็นแอลลีลที่สังเคราะห์โปรตีนเกี่ยวข้องกับการสร้างสารสีได้ และแอลลีล
C
W
เป็นแอลลีลที่สังเคราะห์
โปรตีนที่บกพร่องไม่สามารถสร้างสารสีได้ ในกรณีดอกลิ้นมังกรที่มีจีโนไทป์
C
R
C
W
จะมีแอลลีล
C
R
เพียงแอลลีลเดียวจึงสังเคราะห์สารสีได้ในปริมาณน้อยกว่าต้นที่มีจีโนไทป์เป็นC
R
C
R
ทำ�ให้ได้ดอกสีชมพู
รูปแบบการถ่ายทอดลักษณะสีดอกของต้นลิ้นมังกรเป็นการถ่ายทอดแบบเด่นไม่สมบูรณ์
จากนั้นครูอธิบายเพิ่มเติมการเขียนจีโนไทป์ของการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมแบบ
เด่นไม่สมบูรณ์
จากการสืบค้นข้อมูล และการวิเคราะห์ข้อมูล นักเรียนควรสรุปได้ว่าการผสมต้นลิ้นมังกรที่มี
ดอกสีแดง (
C
R
C
R
) กับดอกสีขาว (
C
W
C
W
) ได้รุ่น F
1
ดอกสีชมพู (
C
R
C
W
) เมื่อนำ�ลูกรุ่น F
1
ผสมกันเอง
ได้ลูกรุ่น F
2
มีอัตราส่วนของต้นลิ้นมังกรที่มีดอกสีแดง : ดอกสีชมพู : ดอกสีขาว เท่ากับ 1 : 2 : 1
ครูบรรยายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการผสมพันธุ์ต้นลิ้นมังกรว่าเป็นลักษณะทางพันธุกรรมที่เป็นส่วนขยาย
ของพันธุศาสตร์เมนเดลที่อัตราส่วนของจีโนไทป์ในรุ่นลูกและรุ่นหลานจะแตกต่างไปจากผลการทดลอง
ของเมนเดล แต่สามารถอธิบายกระบวนการถ่ายทอดลักษณะนี้ได้โดยกฎการแยกและกฎการรวมกลุ่ม
อย่างอิสระ
จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความหมายของความเด่นไม่สมบูรณ์ โดยสรุปได้ว่า
ความเด่นไม่สมบูรณ์เป็นการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมที่แอลลีลหนึ่งไม่สามารถข่มอีกแอลลีล
หนึ่งได้อย่างสมบูรณ์ ทำ�ให้สิ่งมีชีวิตที่เป็นเฮเทอโรไซกัสแสดงฟีโนไทป์ที่อยู่ระหว่างฟีโนไทป์ของ
สิ่งมีชีวิตที่เป็นฮอมอไซกัส
ครูให้นักเรียนศึกษาตัวอย่างการแก้โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับลักษณะที่มีการถ่ายทอดแบบเด่น
ไม่สมบูรณ์ต่าง ๆ เช่น การสร้างตัวรับ LDL จากนั้นครูให้นักเรียนทำ�แบบฝึกหัดเกี่ยวกับความเด่น
ไม่สมบูรณ์เพิ่มเติม
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 5 | การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
ชีววิทยา เล่ม 2
85