193 / 367
การวิเคราะห์ตัวชี้วัด
แนวทางการจัดการเรียนรู้
แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด
ด้านความรู้
โครมาโทกราฟีแบบกระดาษเป็นวิธีการแยก
สารที่มีปริมาณน้อย โดยใช้แยกสารที่มีสมบัติ
การละลายในตัวทำ�ละลายและการถูกดูดซับ
ด้วยตัวดูดซับแตกต่างกัน ทำ�ให้สารแต่ละชนิด
เคลื่อนที่ไปบนตัวดูดซับได้ต่างกัน สารจึงแยก
ออกจากกันได้ อัตราส่วนระหว่างระยะทางที่สาร
องค์ประกอบแต่ละชนิดเคลื่อนที่ได้บนตัวดูดซับ
กับระยะทางที่ตัวทำ�ละลายเคลื่อนที่ได้ ซึ่งเป็น
ค่าเฉพาะตัวของสารแต่ละชนิดในตัวทำ�ละลาย
และตัวดูดซับหนึ่ง ๆ
ด้านทักษะ
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
๑. ทักษะการสังเกต โดยสังเกตการเปลี่ยนแปลง
ของหยดสี ระยะทางที่สีเคลื่อนที่ และจำ�นวน
สีที่แยกได้บนกระดาษโครมาโทกราฟี และ
บันทึกสิ่งที่สังเกตได้
๒. ทักษะการวัด โดยใช้เครื่องมือวัดระยะทางที่
สีเคลื่อนที่ไปบนกระดาษโครมาโทกราฟี
๓. ทักษะการใช้จำ�นวน โดยคำ�นวณอัตราส่วน
ระหว่างระยะทางที่สารองค์ประกอบแต่ละ
ชนิดเคลื่อนที่ได้บนตัวดูดซับกับระยะทางที่
ตัวทำ�ละลายเคลื่อนที่ได้
ด้านความรู้
อธิบายหลักการแยกสารด้วยวิธโครมาโทกราฟีแบบกระดาษ
ด้านทักษะ
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
๑. ประเมินทักษะการสังเกตจากผลการบันทึกการ
เปลี่ยนแปลงของหยดสี ระยะทางที่สีเคลื่อนที่ และ
จำ�นวนสีที่แยกได้บนกระดาษโครมาโทกราฟี ได้ครบถ้วน
ตามความเป็นจริงโดยไม่เพิ่มความคิดเห็นส่วนตัว
๒. ประเมินทักษะการวัด จากการใช้เครื่องมือ วัดระยะทาง
ที่สีเคลื่อนที่ไปบนกระดาษโครมาโทกราฟี พร้อมระบุ
หน่วยของการวัดได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม
๓. ประเมินทักษะการใช้จำ�นวน จากการคำ�นวณอัตราส่วน
ระหว่างระยะทางที่สารองค์ประกอบแต่ละชนิดเคลื่อนที่
ได้บนตัวดูดซับกับระยะทางที่ตัวละลายเคลื่อนที่ได้ และ
ระบุหน่วยได้อย่างถูกต้อง
การแยกสารด้วยวิธีโครมาโทกราฟีแบบกระดาษ
๑. ครูทบทวนการแยกสารละลายด้วยวิธีกลั่นอย่างง่ายโดยใช้คำ�ถามหรือ
สื่อต่างๆ และให้นักเรียนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับปริมาณสารที่จะแยก
ด้วยวิธีกลั่นอย่างง่าย
๒. ครูกระตุ้นให้นักเรียนเกิดข้อสงสัยและตั้งคำ�ถามเกี่ยวกับวิธีการแยก
สารที่มีปริมาณน้อย ๆ เช่น น้ำ�หมึก สารสกัดจากพืช สีย้อม สีผสม
อาหาร โดยอาจใช้วิธีซักถาม หรือใช้สื่อต่าง ๆ เช่น รูปภาพ ภาพ
เคลื่อนไหว วีดิทัศน์ แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น หรือสารตัวอย่าง เพื่อนำ�
ไปสู่การปฏิบัติกิจกรรม
๓. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมโดยเตรียมกระดาษโครมาโทกราฟี โดย
ใช้ดินสอขีดเส้นสองเส้นห่างจากปลายกระดาษโครมาโทกราฟี
เส้นหนึ่งเป็นเส้นเริ่มต้น อีกเส้นหนึ่งเป็นเส้นสิ้นสุดของการเคลื่อนที่
ของตัวทำ�ละลาย บันทึกระยะทางตั้งแต่เส้นเริ่มต้นจนถึงเส้นสิ้นสุด
แล้วหยดสารผสมตรงกึ่งกลางกระดาษโครมาโทกราฟีตรงเส้นเริ่มต้น
แล้วนำ�กระดาษไปจุ่มในตัวทำ�ละลาย โดยให้หยดสีอยู่เหนือระดับ
ตัวทำ�ละลาย ตั้งไว้จนกระทั่งตัวทำ�ละลายแพร่ขึ้นมาจนถึงเส้นสิ้นสุด
สังเกตการเปลี่ยนแปลงของหยดสีบนกระดาษโครมาโทกราฟี บันทึก
จำ�นวนสีที่แยกได้ และระยะทางที่แต่ละสีเคลื่อนที่ได้ วิเคราะห์
สรุปผลและนำ�เสนอ
๔. ครูใช้หลักฐานเชิงประจักษ์ โดยรวบรวมข้อมูลของทั้งชั้นเรียน
และใช้คำ�ถามเพื่อให้นักเรียนลงข้อสรุปหลักการแยกสารโดยวิธี
โครมาโทกราฟีแบบกระดาษ ว่าเป็นวิธีการแยกสารที่มีปริมาณน้อย
และสารแต่ละชนิดมีสมบัติการละลายในตัวทำ�ละลายและการถูก
ดูดซับด้วยตัวดูดซับแตกต่างกัน ทำ�ให้สารแต่ละชนิดเคลื่อนที่ไปบน
183
วิทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒