112 / 284
ครูควรตั้งคำ�ถามเพิ่มเติมเพื่อนำ�เข้าสู่เรื่องสารประกอบคาร์บอนโดยใช้คำ�ถามดังนี้
สารประกอบคาร์บอนในสิ่งมีชีวิตมีโครงสร้างอย่างไร และมีความสำ�คัญต่อการดำ�รงชีวิต
ของสิ่งมีชีวิตอย่างไร
ครูอาจใช้รูป 2.14 และให้นักเรียนร่วมกันสรุปว่า สารประกอบคาร์บอนขนาดใหญ่ส่วนมาก
เป็นพอลิเมอร์ที่เกิดจากโมเลกุลหน่วยย่อยเรียกว่า มอนอเมอร์ หลายโมเลกุลเชื่อมต่อกันด้วยพันธะ
เคมี เช่น การเชื่อมต่อกันของกลูโคสกลายเป็นแป้ง การเชื่อมต่อกันของกรดแอมิโนเกิดเป็นโปรตีน
การเชื่อมต่อกันของนิวคลีโอไทด์เกิดเป็นสาย DNA ซึ่งสารประกอบคาร์บอนเหล่านี้เป็นองค์ประกอบ
ของเซลล์สิ่งมีชีวิต
2.3.1 คาร์โบไฮเดรต
ครูทบทวนความรู้ของนักเรียนโดยให้นักเรียนยกตัวอย่างอาหารที่มีสารอาหารประเภท
คาร์โบไฮเดรต จากนั้นให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับธาตุที่เป็นองค์ประกอบหลัก ประเภทของ
คาร์โบไฮเดรต คือ มอโนแซ็กคาไรด์ ไดแซ็กคาไรด์ และพอลิแซ็กคาไรด์ ตัวอย่างของคาร์โบไฮเดรต
แต่ละประเภท รวมถึงประโยชน์และแหล่งที่พบคาร์โบไฮเดรตแต่ละชนิด
จากนั้นให้นักเรียนศึกษารูป 2.15 เพื่อสรุปให้ได้ว่า เมื่อพิจารณาหมู่ฟังก์ชันของมอโนแซ็กคาไรด์
พบว่ามีหมู่ไฮดรอกซิลจำ�นวนหลายหมู่ และแบ่งมอโนแซ็กคาไรด์ได้เป็น 2 ประเภทคือ มอโนแซ็กคาไรด์
ที่มีหมู่คาร์บอนิลกลุ่มแอลดีไฮด์ ได้แก่ ไรโบส กลูโคส และกาแล็กโทส มอโนแซ็กคาไรด์ที่มีหมู่
คาร์บอนิล กลุ่มคีโตน ได้แก่ ไรบูโลส และฟรักโทส โดยมอโนแซ็กคาไรด์ส่วนใหญ่จะมีโครงสร้างรูปแบบ
วง เฮกโซสมีคาร์บอน 6 อะตอม อาจมีโครงสร้างเป็นวง 6 เหลี่ยม เช่น กลูโคส หรืออาจมีโครงสร้าง
เป็นวง 5 เหลี่ยม เช่น ฟรักโทส ซึ่งการที่จะเกิดเป็นวง 5 หรือ 6 เหลี่ยมขึ้นกับสมบัติเฉพาะของ
เฮกโซสแต่ละชนิด
ครูให้นักเรียนศึกษาตำ�แหน่งของพันธะไกลโคซิดิกในโมเลกุลของไดแซ็กคาไรด์ คือ ซูโครส
มีพันธะไกลโคซิดิก แบบ
α
- 1,2 (คาร์บอนตำ�แหน่งที่ 1 ของกลูโคสเชื่อมต่อกับคาร์บอนตำ�แหน่งที่ 2
ของฟรักโทส) มอลโทสมีพันธะไกลโคซิดิก แบบ
α
- 1,4 (คาร์บอนตำ�แหน่งที่ 1 ของกลูโคสเชื่อมกับ
คาร์บอนตำ�แหน่งที่ 4 ของกลูโคสอีกโมเลกุล) ซึ่งแตกต่างจากพันธะไกลโคซิดิกของแล็กโทส ที่มี
พันธะไกลโคซิดิก แบบ
β
- 1,4 (คาร์บอนตำ�แหน่งที่ 1 ของกาแล็กโทสเชื่อมกับคาร์บอนตำ�แหน่งที่ 4
ของกลูโคส) ดังนั้นพันธะไกลโคซิดิกจึงมี 2 แบบ คือ แบบ
α
และแบบ
β
การสร้างพันธะไกลโคซิดิก
1 พันธะ ทำ�ให้เกิดน้ำ� 1 โมเลกุล
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | เคมีที่เป็นพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต
ชีววิทยา เล่ม 1
100