226 / 284
ครูให้นักเรียนร่วมกันสรุปขั้นตอนของการสลายกลูโคสในภาวะที่มีออกซิเจนเพียงพอ
ซึ่งนักเรียนควรสรุปได้ว่า เซลล์จะมีการสลายกลูโคสผ่านกระบวนการต่าง ๆ คือ ไกลโคไลซิส การสร้าง
แอซิทิลโคเอนไซม์เอ วัฏจักรเครบส์ และกระบวนการถ่ายทอดอิเล็กตรอน โดยกระบวนการที่กล่าวมา
จะเปลี่ยนพลังงานที่อยู่ในกลูโคสให้อยู่ในรูปสารพลังงานสูง คือ ATP ซึ่งเป็นพลังงานที่เซลล์สามารถ
นำ�ไปใช้ได้ โดยออกซิเจนเป็นปัจจัยหลักที่ทำ�ให้กระบวนการทั้งหมดดำ�เนินไปได้อย่างต่อเนื่อง
ครูให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการสลายลิพิดและโปรตีน โดยอาจใช้ภาพอาหาร เช่น ข้าวขาหมู
ข้าวมันไก่ และใช้คำ�ถามกระตุ้นความสนใจนักเรียน เช่น
อาหารที่นักเรียนเห็นนอกจากพลังงานที่ได้จากคาร์โบไฮเดรตแล้ว ยังได้พลังงานจากสาร
อาหารประเภทใดอีกบ้าง
เซลล์จะมีการสลายสารอาหารประเภทอื่นๆ เพื่อสร้างพลังงานให้กับเซลล์หรือไม่ ถ้ามีจะมี
วิธีการอย่างไร
นักเรียนอาจตอบได้ว่านอกจากคาร์โบไฮเดรตแล้ว ยังได้พลังงานจากสารอาหารประเภทลิพิด
และโปรตีน สำ�หรับวิธีที่เซลล์มีการสลายสารอาหารประเภทอื่นๆ นักเรียนอาจจะยังตอบคำ�ถามไม่ได้
ซึ่งครูสามารถใช้รูป 3.40 ในหนังสือเรียนเพื่อบรรยายสรุปเกี่ยวกับการสลายลิพิดและโปรตีน ซึ่งอาจ
สรุปได้ดังนี้
- กลีเซอรอลที่ได้จากการย่อยลิพิด เข้าสู่กระบวนการสลายสารอาหารในช่วงไกลโคไลซิส
- กรดไขมันที่ได้จากการย่อยลิพิด จะถูกเปลี่ยนเป็นแอซิทิลโคเอนไซม์เอ
- กรดแอมิโนที่ได้จากการย่อยโปรตีน อาจถูกเปลี่ยนแปลงไปเป็นสารต่าง ๆ เช่น กรดไพรูวิก
แอซิทิลโคเอนไซม์เอ หรือสารตัวใดตัวหนึ่งในวัฏจักรเครบส์
พลังงานจาก NADH 2 โมเลกุลในไซโทซอล
โมเลกุลของ NADH ในไซโทซอลที่เกิดจากไกลโคไลซิสไม่สามารถผ่านเยื่อหุ้มไมโทคอนเดรีย
ได้โดยตรง เนื่องจากไม่มีโปรตีนตัวพาที่จำ�เพาะสำ�หรับ NADH แต่จะส่งพลังงานในรูปของ
อิเล็กตรอนผ่านตัวรับอิเล็กตรอนในเมทริกซ์ ซึ่งถ้าตัวรับอิเล็กตรอนเป็น NAD
+
จะได้ NADH
เข้าสู่กระบวนการถ่ายทอดอิเล็กตรอน แต่ถ้าตัวรับอิเล็กตรอนเป็น FAD จะได้ FADH
2
เข้าสู่
กระบวนการถ่ายทอดอิเล็กตรอนซึ่งทำ�ให้ได้ ATP น้อยกว่า วิธีการส่งผ่านพลังงานของ NADH
เข้ามาในไมโทคอนเดรียจะส่งพลังงานผ่านสารอื่นที่เป็นสารตัวกลางเช่น malate-aspartate
shuttle และ glycerophosphate shuttle เป็นต้น
ความรู้เพิ่มเติมสำ�หรับครู
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 3 | เซลล์และการทำ�งานของเซลล์
ชีววิทยา เล่ม 1
214