254 / 367
การวิเคราะห์ตัวชี้วัด
แนวทางการจัดการเรียนรู้
แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด
ตัวชี้วัด
๕. อธิบายกระบวนการผุพังอยู่กับที่ การกร่อน และการสะสมตัวของตะกอนจากแบบจำ�ลอง รวมทั้งยกตัวอย่างผลของกระบวนการดังกล่าวที่ทำ�ให้ผิวโลกเกิดการเปลี่ยนแปลง
ด้านความรู้
๑. การผุพังอยู่กับที่ การกร่อน และการสะสมตัว
ของตะกอน เป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลง
ท า ง ธ รณีวิ ท ย า ที่ทำ � ใ ห้ผิ ว โ ล ก เ กิ ด
การเปลี่ยนแปลงเป็นภูมิลักษณ์แบบต่าง ๆ
โดยมีปัจจัยสำ�คัญ คือ น้ำ� ลม ธารน้ำ�แข็ง
แรงโน้มถ่วงของโลก สิ่งมีชีวิต สภาพอากาศ
และปฏิกิริยาเคมี
๒. การผุพังอยู่กับที่ คือ กระบวนการที่หินผุพัง
ทำ�ลายลงด้วยปัจจัยต่าง ๆ การผุพังอยู่กับที่
ของหินแบ่งได้ ๒ ประเภท ได้แก่ การผุพัง
อยู่กับที่ทางกายภาพ และการผุพังอยู่กับที่
ทางเคมี การผุพังอยู่กับที่ทางกายภาพ เป็น
การเปลี่ยนแปลงขนาดและรูปร่างของ
หินเฉพาะภายนอก ไม่มีการเปลี่ยนแปลง
องค์ประกอบทางเคมีในเนื้อหิน เนื่องจาก
ปัจจัยต่าง ๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ
การเปลี่ยนแปลงความดัน การกระทำ�ของ
สิ่งมีชีวิต แรงโน้มถ่วงของโลก ส่วนการผุพัง
อยู่กับที่ทางเคมีเกิดจากการสลายตัวของ
หินเนื่องด้วยปัจจัยทางเคมีต่าง ๆ เช่น ฝนที่
มีสมบัติเป็นกรด ออกซิเจนและน้ำ� ทำ�ให้เกิด
สารใหม่ที่มีสมบัติทางเคมีแตกต่างจากเดิม
๑. ครูนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยใช้สถานการณ์ หรือคำ�ถาม หรือสื่อต่าง ๆ เช่น
รูปภาพ วีดิทัศน์ ที่แสดงให้เห็นหินในลักษณะต่าง ๆ ที่เป็นผลมาจาก
การผุพังอยู่กับที่ เช่น หินรูปเจดีย์สมอง ภูเขาหินปะการัง จากนั้นจึงชักชวน
นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับหิน โดยใช้คำ�ถามต่าง ๆ ตัวอย่างเช่น
- หินที่สังเกตมีลักษณะอย่างไร
- หินดังกล่าวเกิดการเปลี่ยนแปลงจนมีลักษณะดังที่สังเกตได้อย่างไร
๒. ครูให้นักเรียนร่วมกันสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับปัจจัยและกระบวนการที่ส่งผล
ให้หินเกิดการผุพังอยู่กับที่ทางกายภาพ ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ
การเปลี่ยนแปลงความดัน การกระทำ�ของสิ่งมีชีวิต แรงโน้มถ่วงของโลก
และการผุพังอยู่กับที่ทางเคมี ได้แก่ ฝนที่มีสมบัติเป็นกรด ออกซิเจนและ
น้ำ� และนำ�ผลที่ได้จากการสืบค้นมาจัดกระทำ�ในรูปแบบที่น่าสนใจ และ
นำ�เสนอ
๓. นักเรียนนำ�ข้อมูลที่ได้มาร่วมกันออกแบบและสร้างแบบจำ�ลอง เพื่อ
อธิบายกระบวนการผุพังอยู่กับที่ทางกายภาพและทางเคมีของหิน
๔. ครูให้นักเรียนนำ�เสนอแบบจำ�ลองและร่วมกันอภิปราย เพื่อลงข้อสรุปว่า
การผุพังอยู่กับที่ทั้งทางกายภาพและทางเคมีทำ�ให้หินเกิดการเปลี่ยนแปลง
รูปร่าง ขนาด ลักษณะ หรือสมบัติ จนทำ�ให้เกิดเป็นภูมิลักษณ์แบบต่าง ๆ
ด้านความรู้
๑. อธิบายกระบวนการผุพังอยู่กับที่
๒. ยกตัวอย่างผลของกระบวนการผุพังอยู่กับที่ที่ทำ�ให้
ผิวโลกเกิดการเปลี่ยนแปลง
244